Maandag 12 augustus:

Na een heleboel gedoe met te zware tassen waarvan alles eruit moet, alle auto’s die na veel passen en meten binnenstaan, en een laatste slag door de tuin, worden we naar het station gebracht.

Om 15 uur zitten we in de trein. Na een uur stappen onze collega-reisleiders in Lelystad in de trein.

We lopen rechtstreeks naar ons CitizenM-hotel, 4 minuten lopen van de vertrekhal. We komen hier al een aantal deelnemers tegen. Leuke kamer met een ronde douche midden in de kamer en alles wordt geregeld met een iPad. We oefenen met de namen van de deelnemers die we graag snel willen leren kennen.

We eten een meegenomen pastasalade en drinken iets met weer andere deelnemers die hier ook logeren en helpen hen met inchecken. Dan is het bedtijd; morgen wordt een lange dag.

Dinsdag 13 augustus:

Na een snelle douche lopen we met onze collega's en een aantal deelnemers naar de vertrekhal. Eerst halen we koffie en thee bij AH en dan gaan we naar het ontmoetingspunt. Het meegebrachte ontbijt eten we staande op terwijl we wachten op iedereen en halen de instapkaarten uit de zelf check-in.

De bagage-incheck gaat nu ook met een robot: je zet je tas of koffer erin, deze wordt gewogen, je scant je instapkaart, en het label komt eruit. Dat bevestig je aan de bagage, het hekje gaat dicht, en weer zijn er vier balies vervangen. Het gaat super efficiënt.

Bij de handbagagecheck moeten de schoenen uit, en nu moeten we de riem in de hand houden terwijl we zelf gescand worden. Er moet toch nog even een kijkje in onze tas genomen worden, en dan kunnen we door naar de paspoortcontrole door de marechaussee. Ook dit gaat met een scanapparaat. Om 8.15 uur hebben we alle formaliteiten gehad. Ondanks de vakantietijd is het rustig.

We komen her en der deelnemers tegen, maken even een praatje, en gaan weer door richting de gate waar we pas om 10 uur gaan boarden, een half uur later dan gepland. Travelhome wenst ons een goede reis voor vertrek, heel attent. We vertrekken om half elf voor de elf uur durende vlucht.

We zullen nu anderhalve dag geen internet hebben; pas als we boodschappen gaan doen in Kaapstad kunnen we data aanschaffen, of het moet in het hotel lukken. Dit is de eerste keer dat we gratis kunnen inloggen bij KLM in het vliegtuig om berichten te kunnen verzenden via WhatsApp.

We worden uitstekend verzorgd onderweg, en er zijn films, series, muziek, enzovoort in overvloed, maar af en toe is er behoorlijke turbulentie. Een deelnemer heeft zijn gehoorapparaat laten vallen en kan dit niet vinden, maar als het vliegtuig leeg is, lukt het toch.

We komen om 21.30 uur aan in Kaapstad. Het is donker en 12°. Na de douane gaan we op zoek naar de bus die ons ophaalt om ons naar het hotel te brengen. Imke vertelt in de bus het programma van morgen. We komen om 22.45 uur aan in het hotel. Inchecken, de bagage de trap opslepen als laatste uitdaging, en om 23.30 uur heerlijk in bed, benieuwd naar de dag van morgen.

Om 8 uur ontbijten we na een prima nacht. Iedereen uit de groep die wilde, kon aanschuiven, en dat deed ook iedereen.

Om half tien worden we naar de campers gebracht. Onderweg zien we townships, koolzaadvelden, weilanden met zwarte koeien, duinlandschap en mooie wolkenpartijen. De bus schudt te erg voor foto’s.

Na een uur, om kwart voor elf, arriveren we bij de camperverhuurder en -bouwer. We worden hartelijk ontvangen door een hele ploeg medewerkers. Contracten worden ondertekend, uitleg over de campers gegeven, een demo van een bandenwissel wordt gedaan, en tassen, onderdelen en gereedschap worden ingepakt. Wij gaan als eersten richting de camping, doen onderweg boodschappen en kopen data. Onze camper is twee jaar oud, de rest zijn echt splinternieuw.

Om kwart over twaalf vertrekken wij als eersten. Imke koopt data en een telefoonkaart en is daar zeker een uur mee bezig. Ondertussen doet Tineke boodschappen voor onszelf en voor het Happy Hour. Om drie uur gaan wij richting de camping. Er is op de camper gepast, wat betekent dat er een fooi wordt verwacht. De rest van de groep is nog in het winkelcentrum. Alle producten zien er anders uit dan bij ons, dus welke te kiezen? Het duurt even.

Een school is net uit, en het winkelcentrum is vol met middelbare scholieren in uniform. Inmiddels regent het en is het koud. De winter duurt hier lang, vinden de mensen.

Wij gaan als eersten naar de camping en maken alles klaar. We zijn er rond drie uur. Anderhalf uur later zijn alle campers aanwezig. Iedereen is bezig om de inhoud van de tassen in de kastjes te krijgen. Er is voldoende ruimte, maar het later terugvinden zal nog een uitdaging zijn...

Om half zeven gaan we met de bus naar een restaurant, een half uur rijden. Schitterend gelegen, maar door de regen en omdat het al donker is, zien we de Tafelberg niet vanaf hier.

De geplande opening stellen we uit. We doen wél de officiële aftrap van deze reis en klinken op veel mooie avonturen.

Om half elf terug, en snel in bed.

Lekker geslapen in de camper, maar het was koud. Het is droog en fris, dus de kachel gaat snel aan. Om 8 uur komt de gids langs om zich voor te stellen. Hij komt om half negen weer terug. De monteur van Bobo, de camperverhuurder, komt ook langs om de auto's uit te lezen. Diverse deelnemers vragen om een dikker kussen, en er zijn wat kleinigheden aan de campers te verhelpen. Bij iemand zit de reservewielkap los, gelukkig wordt dat nu opgemerkt. Om 9 uur stappen we in de bus met chauffeur Munier.

We kunnen de Tafelberg zien liggen, met Devil's Peak, de 12 Apostles en de Leeuwenkop-bergen. Daarnaast zien we Robbeneiland, 9 km uit de kust. De zee is echter ruw, dus het is waarschijnlijk dat Robbeneiland morgen niet bereikbaar zal zijn.

Er wordt veel zachte fruitsoorten en wijn geëxporteerd vanuit de haven. We rijden langs Tijgerberg en Stellenbosch, waar de gids Joop woont. Veel laagbouw met mooie stukken grond eromheen. In de berm zien we veel aronskelken en ibissen. Ook passeren we weer een school met kinderen in uniform, een overblijfsel van het Engelse koloniale verleden.

Gids Joop is in 1955 op 8-jarige leeftijd uit Ermelo naar Zuid-Afrika gekomen, tijdens de grote migratie. Er was een regeling waarbij het ene land de overtocht betaalde en het andere land de huisraad. De reis duurde 16 dagen, en om de twee weken kwamen er gedurende 10 jaar 150 Nederlanders aan. De reden voor deze migratie was de hoge werkloosheid onder Nederlandse vakmensen na de Tweede Wereldoorlog en een gebrek aan woningen. Boeren vertrokken naar Canada, terwijl anderen in Afrika aan de slag gingen in metaal- en bouwbedrijven. De derde generatie keert nu vaak terug naar Nederland. Het is moeilijk in Zuid-Afrika door de omgekeerde apartheid; er is geen werk voor jongeren, en velen vertrekken naar Nederland, Engeland of Australië. Economisch gezien is het nu moeilijk in Zuid-Afrika.

We rijden langs Bloubergstrand, waar de Tafelberg een blauwe gloed krijgt in de zon. Kaapstad heeft 3-4 miljoen inwoners, waarvan velen niet geregistreerd zijn. In 1994 vond er een algemene registratie plaats, maar nu gebeurt dat nog steeds niet, evenals de registratie van geboortes.

We rijden langs het glas-in-loodraam in het stadhuis, waar Mandela en Tutu ooit spraken. In de stad kan het vreemd waaien door de wind van de Tafelberg, soms waaien zelfs auto’s om. Verder rijden we over de Heerengracht, die ooit zee was, maar nu 1 km terug is gedrongen. Langs het Nederlandse consulaat naar Bo-Kaap, een kleurrijke wijk waar de eerste Indonesische slaven zich vestigden. We lopen naar beneden en maken foto’s van de mooi gekleurde huizen. Overal zie je mensen op straat leven.

We houden een koffiepauze en bezoeken even de gigantische souvenirmarkt. Er zijn hier weinig echt oude gebouwen; 100 jaar is al behoorlijk wat.

Lopend gaan we naar het Kasteel de Goede Hoop, dat eigenlijk een fort is en het eerste gebouw dat door de Nederlandse VOC werd neergezet. Het wordt nu gebruikt als museum en voor militaire kantoren.

De bus pikt ons op, en we rijden naar de VOC-tuinen voor de lunch, waar de kachel aan staat. Vroeger werden hier groenten en druiven verbouwd, nu is het een mooie tuin.

Daarna gaan we met de bus naar de prachtig aangelegde botanische tuin Kirstenbosch aan de achterkant van de Tafelberg. Er vliegt zomaar een kolibrie rond, en verderop lopen parelhoenders, schitterend.

De Tafelberg zelf slaan we over, omdat deze de eerste drie weken van augustus altijd gesloten is voor onderhoud, en nu nog langer omdat de toegangsweg wordt vernieuwd. Wel hebben we hem de hele dag kunnen zien.

Veel later dan gepland, om 18.30 uur in plaats van 17 uur, zijn we in het donker terug op de camping. We hebben gezellig overleg gehad met onze collega’s bij de kachel in onze camper.

Om 8 uur gaat de wekker, brrr, wat is het koud. Eerst de kachel aan en dan snel terug in bed. Om half negen is het 8 graden. De trui gaat weer aan en het vest eroverheen. Gelukkig is de zon er al.

Martin van Bobo Campers komt vandaag weer langs om auto's uit te lezen en kleine klusjes te doen. De deelnemers gaan allemaal iets anders doen: een topper kopen voor op de harde matrassen, naar Kaap de Goede Hoop, of een route rijden richting Stellenbosch en de wijngaarden. Eén stel blijft op de camping.

Wij blijven ook op de camping om verder op te starten. We werken het verslag bij, bereiden ons voor op de eventuele bijeenkomst van vanavond, kijken hoe de route morgen verloopt, en leggen een deken onder het laken op het bed tegen de hardheid. We hebben drie reservebanden in de alkoof liggen die naar het technische team moeten. Ondertussen komen er vogeltjes heel dichtbij, en zelfs in de camper.

Alle data is opeens op bij Tineke, en telefonisch opwaarderen lukt niet. We gaan met onze collega’s Gerrit en Tillie terug naar het winkelcentrum voor nieuwe data en lunchen daar. Terug op de camping worden de tassen met onderdelen, gereedschap, en andere spullen uitgezocht en opgeruimd.

Sommige deelnemers sturen een appje dat ze het naar hun zin hebben en dat alles goed gaat. De zon schijnt de hele dag aan een strakblauwe lucht bij 15 graden.

Tineke maakt een nieuwe vriend die op de camping werkt en een mooie muts op heeft. Hij wil ook graag op de foto. Zichzelf terugzien is nog mooier. Wij staan daar niet bij stil, maar hij vindt het bijzonder, omdat hij geen mobiele telefoon heeft en zichzelf zelden op een foto ziet.

Ieder doet zijn eigen ding: Gerrit gaat verder met het ordenen en opruimen van de tassen met gereedschap, Imke gaat douchen, en Tillie werkt net als Tineke aan het verslag.

We wilden vanavond de uitgestelde opening doen als iedereen op tijd terug was, maar dat gaat niet lukken. Dan doen we het morgen maar; we gaan met de stroom mee. Om half zes gaat de camperdeur weer dicht vanwege de kou.

Om kwart over vijf is de eerste camper terug, en uiteindelijk is om zeven uur iedereen weer terug.

We gaan bij alle deelnemers langs om uit te leggen hoe de coördinaten in het navigatiesysteem worden gezet en hoe de dagteller op 0 wordt gezet. Klaar voor vertrek morgen, onze eerste reisdag. Martin vertrekt ook; hij is klaar met alle klusjes zoals deuren strakker afstellen tegen inkomend zand, missende schroefjes in de gordijnrails zetten, en het resetten van brandende lampjes op het dashboard.

Het was een fijne "op orde brengen" dag. Binnen gaat de kachel weer aan.

Om 8 uur vertrekken we voor een rit van 335 km en worden uitgezwaaid door onze collega’s. De zon schijnt, het is 6 graden, en er ligt dauw over het begroeide duinlandschap.

We beginnen onze reis op de West Coast Road. Het is leuk om de naamborden van de nederzettingen te lezen: Zuur Fontein, IJzer Fontein, Buffel Fontein, Swartsberg Vallei, Everts Hoop, Langebaan, Kleinberg, Knor Varkie, Houmoed, Sandfontein, en Dwars in die Weg. We vragen ons af waarom de pioniers deze namen hebben gekozen.

We zien de eerste struisvogels en verderop een boerderij met springbokkies. Het landschap wisselt tussen grasland en enorme graanvelden. Koeien, schapen, geiten en parelhoenders lopen vrij rond. In Velddrif komen we zoutpannen tegen met prachtige flamingo's. We delen dit met de groep via de babbel-app, waar iedereen op kan reageren. Daarnaast hebben we ook een informatieve appgroep waar alleen wij berichten in kunnen plaatsen.

We geven een kleine wijziging door in het routeboek en rijden de Piekenierskloof in, die we al een tijdje in de verte zien liggen. Het heeft hier flink geregend; overal zijn poeltjes en plassen te zien. We rijden verder in de stralende zon bij 13 graden op de Cape Namibia Route.

We pauzeren bij een padstal van een Engelsman. Zodra we iets bestellen, duikt zijn vrouw meteen de keuken in om het klaar te maken.

Onderweg zien we spierwitte bergen, die blijken te bestaan uit druivenstruiken en citrusboompjes onder plastic. We rijden het Citrusdal in, beroemd om de uitstekende citrusvruchten. We kopen ingelegde maketaan, noten met dikke rozijnen, en gedroogde nectarines voor de groep. We wilden ook kumquats, maar die waren hier helaas uitverkocht. De sinaasappelbomen hangen vol, en er is volop water in dit dal. Het is inmiddels 22 graden.

Overal om ons heen zien we tapijten van wilde oranje bloemen. We rijden door rooibosplantages, langs rotsen en bergen, en passeren het dorpje Graafwater.

Opeens zien we de oceaan weer, en daar ligt Lambert’s Bay, ons eindpunt voor vandaag. Deelnemers laten weten dat ze niet om 17 uur terug zijn voor de bijeenkomst, dus we verzetten deze naar 18 uur.

We tanken de camper bij het vulstasie voor € 1,16 per liter diesel. Het is hier een levendige bedoening met wachtende mensen en mannen die hun gevangen vis verkopen en graag op de foto willen.

Om drie uur zijn we op de camping en kunnen we iedereen inschrijven. We staan pal aan zee.

De eerste deelnemers arriveren om vijf uur, de laatste om zes uur. Ze worden verwelkomd met een halve gedroogde perzik uit het Citrusdal.

Om 18 uur houden we onze welkomstbijeenkomst bij zonsondergang aan zee, met naamstickers, bubbels en biltong. We doen een snelle kennismaking. Er blijkt een tas te zijn achtergebleven op de vorige camping, maar die is gelukkig niet van een van onze deelnemers. We zullen dit verder uitzoeken.

Als het donker is, gaat iedereen zijn eigen weg en zit deze prachtige zonnige dag vol met mooie natuur erop.

Heerlijk geslapen met de oceaan op de achtergrond. De groep komt langzaam op gang op deze eerste echt vrije dag. We werken aan het verslag, bereiden het Happy Hour en het praatje voor morgen voor, drinken samen koffie, en maken vervolgens een wandeling over het strand naar het centrum van Lambert's Bay. Er liggen enorme hopen grof zeewier op het strand en er is een visfabriek; het stinkt er behoorlijk.

Het is druk in het centrum, met maar liefst vijf supermarkten, Bottle Stores, enkele kledingwinkels, en mensen die op straat barbecueën. Alles sluit om 1 uur op zaterdag. We kopen Amarula en een groene mintdrank, samen bekend als een "springbokkie." We willen ook iets van de barbecue eten, maar het vlees is al besteld en uitverkocht.

Daarna lunchen we bij Isabella’s, aan de pier naar het Vogeleiland. Hier huist een enorme kolonie Jan-van-Genten. We maken een praatje met deelnemers die net terugkomen van het eiland en wandelen daarna terug naar de campers. Onderweg roept de man die op straat aan het barbecueën was naar ons dat hij toch nog wat vlees voor ons heeft, maar helaas hebben we net gegeten.

We komen onderweg borden tegen met grappige Afrikaanse teksten waar we graag even bij stilstaan.

In de app verzenden we de dagkrant voor morgen. Voorheen hadden we een informatiebord met dagkranten en andere informatie, maar dit jaar gaat alles voor het eerst via de groepsapp, wat heel handig is. Alleen het informatiebord bij de vlag als ontmoetingspunt is nu verdwenen.

Om 17 uur komt iedereen samen bij de camper van de technische man voor een demonstratie banden wisselen, gevolgd door zelf oefenen. Het is vrijwillig, maar iedereen is erbij. Vooral de punten waar de krik moet komen worden nauwkeurig bekeken.

Na de demonstratie proberen we dolfijnen te spotten, maar helaas zonder succes. De zon gaat onder, het wordt snel koud, dus we gaan naar binnen en zetten de kachel aan.

Om half acht vertrekken we in de zon bij 8°. Mensen langs de weg leggen grote afstanden af. Liften is hier heel gewoon; ze hebben papiergeld in de hand, dus het lijkt erop dat er iets voor betaald wordt. Op diverse plekken staan borden waarop staat dat liften verboden is. Er rijden nauwelijks auto’s. De bloemen zijn nu dicht, wat een heel ander gezicht geeft dan bij aankomst.

We rijden weer tussen citrusboomgaarden door, deze keer in de mist. Er staan ook struiken in het wild die naar wiet ruiken; de geur hangt de hele tijd in de auto en prikkelt op de tong.

Enkele deelnemers hebben een politiecontrole gehad. Ze moesten de papieren van de verhuurder laten zien, het internationale rijbewijs overhandigen, en een kastje op de voorruit werd gescand. Wij mochten doorrijden. Er zijn veel politieauto’s onderweg die langs de kant van de weg staan om te surveilleren. Lange, zwaar beladen kiepauto’s vol koper kruipen de heuvels op.

We rijden van de citrusvruchten het Olifantsriviergebied in, op de Cape Namibia-route, het centrum van de wijnbouw. Overal zijn betonnen irrigatiekanalen en beneden in de kloof een rivier die nu goed gevuld is.

We rijden noordwaarts. In Nederland, boven de evenaar, draait de zon dan achter je langs. Hier, onder de evenaar, draait de zon voor ons langs naar het westen. Weer een vreemde gewaarwording.

We komen in Namakwaland, waar de Namakwa-daisy bloeit met oranje, witte en gele bloemen die nu twee maanden bloeien. De bloemen openen alleen als het warm is. Deze woestijn wordt beschouwd als een van de meest bijzondere ter wereld, met bijna 3000 plantensoorten, veel vetplanten. Af en toe zien we een termietenheuvel en in een eenzame boom nestjes van wevervogels. De oudste bewoners van dit gebied zijn de Bosjesmannen/San en de Nama/Hottentotten.

Om half tien maken we een pauze. Het is doodstil, af en toe komt er een auto langs. Mooie plantjes in de berm met dauwdruppels. Rond 11 uur beginnen de eerste bloemen in de zon open te gaan. Er zijn opvallend weinig dieren, slechts af en toe wat schapen.

Om 11 uur komen we velden met oranje en gele bloemen tegen en stoppen om foto’s te maken. Een camper met deelnemers rijdt ons voorbij, maar we zien hen al snel weer op de volgende parkeerplaats, waar ze ook bloemen fotograferen.

Op deze route is beduidend minder te zien dan op de vorige reisdag. Tijdens de rit bereiden we alvast het praatje voor het Happy Hour voor, met onder andere informatie over de grensovergang naar Namibië overmorgen.

In Garies zoeken we even van de hoofdweg af naar beltegoed. Imke’s data is op, ondanks de ingestelde limiet per dag; vreemd. Het is zondag en er is weinig te beleven op straat, de meeste winkels zijn gesloten. Tineke blijft in de camper terwijl een jongen van 12 vraagt om brood. Imke gaat op zoek naar brood en beltegoed. Ik geef de jongen alvast rozijntjes, maar Imke komt terug zonder brood, maar wel met beltegoed.

We rijden verder door een ronde stenen landschap bij 20°. Alles verloopt voortreffelijk: de route, de reis, het programma, de collega's en de deelnemers. Wat hebben we een geluk.

Om twee uur arriveren we op de camping, gevolgd door de eerste deelnemers. Ze wachten even totdat wij de plekken hebben uitgezet en met de eigenaar hebben gesproken. Het is hier schitterend in de volle zon met bloemen rondom en zicht op de Kamieskroon-bergtop.

We loten voor het eerst, leggen de vulslang voor water uit en de meeste campers staan op bokjes. De eigenaar heeft een mini-restaurant waar bijna iedereen voor vanavond eten heeft besteld. De eigenaar maakt nog even vuur in de afvaltonnen, zodat deze zo goed als leeg zijn. Om vijf uur is iedereen binnen. We trekken een T-shirt en sandalen aan; het is voor het eerst warm deze reis.

Om 17 uur hebben we Happy Hour met maketaan stukkies op een cracker, armeluismeloen en tonen een gevonden maketaan. Voor iedereen is er ook een springbokkie-drankje. We passeren morgen de plaats Springbok, dus dat is toepasselijk.

Iedereen krijgt de bestelde maaltijd bij de camper geleverd. Er wordt veel gefotografeerd tijdens de mooie ondergang van de zon en daarna koelt het snel af, waardoor iedereen weer binnen gaat zitten. Bijna iedereen ligt voor tien uur op bed, vooral nu het volle maan is.

Na een gezellige bijeenkomst met de deelnemers, gaan we met onze collega’s naar het Namakwa-bloemenreservaat, voorheen Skilpad National Park, 21 km verderop.

Onderweg zien we opnieuw mooie namen zoals Wildeperdehoek en Die Moerasie. We stoppen bij een restaurantje om Boboti te eten, een traditionele Zuid-Afrikaanse maaltijd. Het is leuk om hier rond te kijken: de namen, de inrichting, het kleine winkeltje en de algehele belevenis maken het bijzonder.

Bij het park betalen we als buitenlanders meer entree dan de inwoners, inclusief de camper, totaal 440 rand (ongeveer €22). Maar voordat we binnen mogen...

Ze vragen of we vuurwapens of huisdieren in de camper hebben, echt waar. Vervolgens moet iedereen zijn naam en handtekening op een formulier zetten en de officiële papieren van de camper laten zien. Het blijkt een serieuze aangelegenheid om het park binnen te komen. Een kilometer verderop melden we ons bij de receptie voor uitleg over welke route we mogen rijden. Ons eerder ingevulde formulier wordt gecontroleerd en afgestempeld.

We zijn op een uitstekende tijd hier, want alles staat volop in bloei, vooral oranje bloemen. Bijna alle deelnemers zijn ook hier, en iedereen is onder de indruk. Er is een wandelroute die we slechts gedeeltelijk lopen vanwege de felle zon, maar we kunnen goed zien hoeveel soorten oranje bloemen er zijn, afgewisseld met wat paars, lila en geel. Daarna rijden we de 4 km lange route voor campers.

We zien her en der tot fossiel geworden termietenheuvels, hier ‘heuweltjies’ of ‘kraaltjies’ genoemd, die 4.000 tot 30.000 jaar geleden zijn gemaakt. Het park is schitterend, maar de vegetatie is niet veel anders dan langs de paar honderd kilometer route hier naartoe.

Op de terugweg door een riviertje komen we weer langs het leuke restaurantje dat maar twee maanden per jaar open is. We rijden naar de camping, maar eerst stoppen we nog even om te tanken. We proberen altijd de tank zo vol mogelijk te houden, omdat tankstations onderweg gesloten of uitverkocht kunnen zijn en er niet veel tankstations op de route zijn.

Om vier uur zijn we terug op de camping. We bereiden ons voor op het praatje van morgen en vullen de agenda in met het komende programma om alle belangrijke zaken op een rijtje te zetten. Ook nemen we even poolshoogte bij de deelnemers die niet in het park waren.

Zij hebben een eigen spannend avontuur beleefd. Op advies van iemand op de camping gingen ze door een hek verderop naar het park en kwamen op een weg terecht die alleen geschikt was voor 4x4-auto’s. Gelukkig zijn ze niet vast komen te zitten, maar de bodemplaat van de camper is wel losgekomen. Gelukkig kon onze technische man Gerrit deze klus klaren.

Aan het eind van de dag werken we het verslag bij en appen we de groep over het schema van de running borrel, zodat we klaar zijn voor de dag van morgen.

Om half acht vertrekken we bij 8°. We hebben bijna alle deelnemers al gezien, dus ze vertrekken vroeg; we hebben een drukke dag voor de boeg met inkopen doen, de grensovergang en een nieuwe simkaart aanschaffen. Van de uitbundige bloemenzee is nu weinig te zien, aangezien de bloemen nog wachten op de warmte van de zon om open te gaan. De weg is helemaal leeg en we wanen ons alleen op de weg.

In Springbok doen we boodschappen voor acht dagen en twee Happy Hours, omdat er de komende week geen grote winkel onderweg is. Gelukkig zijn er nauwelijks invoerbeperkingen voor Namibië.

Na Springbok verandert het landschap van een bloemenpracht naar rotsachtig terrein met zeer lage begroeiing, en wordt prachtig bergachtig bij de grens.

In de verte zien we een soort tentenkamp in Vioolsdrif, waar we de grens overgaan naar Namibië. Eerst passeren we de Zuid-Afrikaanse grenspost. Bij loket 1 vullen we een formulier in, halen we een stempel en registreren we de paspoorten. Bij loket 3 nemen we een formulier in, schrijven we ons in in een boek met naam en kenteken, en wachten we op toestemming om de grens over te gaan.

Bij de grenspost van Namibië gaan we over de Oranje Rivier, die de grens vormt. Eerst naar het gebouw van Immigratie: formulier invullen met alle gegevens van de camper en de kilometerstand. We geven het paspoort en formulier aan de beambte, die ons na goedkeuring naar het volgende loket stuurt om de gegevens van de camper in te voeren. We moeten belasting betalen van 930 NAD, vorig jaar was dit nog 371! We protesteren, maar het helpt niets. Het proces gaat nu via een computer en er hangt een lijst met de categorie waar we in vallen. We krijgen een formulier mee met een stempel en de huidige kilometerstand van de camper. Deze moeten we bij het verlaten van Namibië weer afgeven en de gereden kilometers afrekenen.

Tot slot gaan we naar een kantoor aan de overkant om iets aan te geven; als het niet zo is, wordt de camper even bekeken. We moeten bijna alle kastjes open doen.

Nu kunnen we de grens over, maar eerst moeten we de veranderingen en onze bevindingen naar de groep appen terwijl we nog WhatsApp-verbinding hebben.

De volgende klus is bij een tankstation data kopen. Dit gaat heel omslachtig: simkaart bij de kassa kopen, bundel uit een machine halen, betalen met contant geld, terug naar de kassa om geld te regelen door te pinnen. Na een uur is alles geregeld door Mozes, die een fooi verdient en uitkijkt naar de volgende zes campers. De simkaart wordt binnen twee uur geactiveerd, zegt hij, en we hopen dat het gaat werken. We rijden verder, maar na een uur zien we nog geen deelnemers in zicht.

We rijden uit de woestenij een wijngebied in waar ook tomaten worden gekweekt. Na vijf kilometer weer een schitterende leegte; zelfs de weg is leeg bij 28° in de uitlopers van de Fish River Canyon. De weg volgt de natuurlijke glooiing met blinde dips. In Ausenkehr komen we in een groot druivengebied waar veel lokale mensen werk vinden. De dorpen vol rieten hutjes zijn tijdelijke onderkomens voor de seizoenwerkers en zijn nu bijna uitgestorven.

We slaan rechtsaf de C37 op richting Ai-Ais, en dan zijn de verharde wegen voor 1500 kilometer voorbij. We hebben geluk, de weg is recent geëgaliseerd door een schraper. Als we een tegenligger tegenkomen, rijden we door een stofwolk. Geen dieren te zien, maar wat is het mooi hier. We stappen uit om even naar de stilte te luisteren. Het is nu 34°.

Om half vier komen wij aan; de eerste deelnemers arriveren een half uur later, de laatste rond 17.15 uur.

We informeren de groep over de waterproblemen op de camping, dat niet de hele dag beschikbaar is, en we wijzen erop dat de opstapjes voor de campers bij het uitstappen graag weggeschoven moeten worden. Ook vertellen we over de hete bronnen op de camping met het natuurlijk verwarmde zwembad. We bespreken de vier reisdagen na de vrije dag morgen en de bijzonderheden daarvan.

Daarna gaan we in groepjes uiteen voor de running borrel om elkaar beter te leren kennen. Na drie kwartier wisselen we van samenstelling. Iedereen neemt zijn eigen drankje en hapjes mee om samen van te genieten. In het donker gaan iedereen na twee rondes terug naar zijn eigen camper en is deze dag voorbij.

Helaas werkt de wifi van de camping niet en heeft bijna niemand internet. Dat kan nog dagen duren, want we blijven in zeer zwak wifi-gebied de komende dagen.

Het was erg stil vannacht onder een schitterende sterrenhemel. Direct uit bed duiken we in het thermale bad, waar we helemaal alleen zijn.

Op de camping treffen we een jongeman aan die met minimale bepakking van Zambia naar Kaapstad fietst, ongeveer 120 km per dag. Petje af, want hij moet hele stukken lopen door mul zand.

De telefoonkaart is nog steeds niet geactiveerd. Soms is er even wifi beschikbaar bij de receptie van de camping. Bij de receptie zien we steeds groepen mensen op hun telefoon proberen om bereik te krijgen.

We lopen een stuk de kloof in op zoek naar bavianen, maar zien ze niet. Een lokale man zit op de rotsen en vertelt dat hij bavianen observeert. De troep loopt bijna dagelijks over de camping, maar vandaag zijn ze nog niet geweest.

Op de terugweg komen we deelnemers tegen die de kloof ingaan; het is al bijna twaalf uur en warm. Echt een rustdag op de camping vandaag: was en afwas, zwemmen en lezen, heerlijk.

Morgen gaan we naar de Fish River Canyon, waar een hiking trail doorheen loopt. In vijf dagen moet je 85 km lopen door het zand, met volle bepakking en onderweg water zoeken bij bronnen. Op de camping hangen rekken vol rugzakken van mensen die terugkomen omdat de wandeling op deze camping eindigt. Opeens wordt er een bel geluid en zien we een groep van vier mannen binnenkomen die uit de kloof komen, onder luid gejoel en applaus van de campinggasten. Wat een prestatie!

Deelnemers komen langs om te vragen of wij het verantwoord vinden om overmorgen eerst naar Lüderitz te rijden op de route naar Betta. Daar schijnt een oude diamanten mijn in een verlaten dorpje te zijn dat de moeite waard is om te bezoeken. We bekijken de mogelijkheden, kilometers en benodigde reistijd buiten het dorp en zeggen dat ze uiteindelijk zelf moeten beslissen. We houden in gedachten dat de technische man dan voor hen aan rijdt. Ze gaan erover nadenken.

De technische man verlaagt de bandenspanning bij alle campers en ontdekt een lekke band die wordt verwisseld. De eerste deze reis.

‘s Avonds lopen we langs iedereen om onze vertrektijden voor morgen door te geven, aangezien WhatsApp niet werkt. Eerst vertrekt het technische team twee uur na ons, dat wordt nu anderhalf uur. Dezelfde deelnemers die steeds als laatste vertrekken, komen ook weer als laatste aan. Omdat het technische team achter de laatste deelnemers blijft rijden als bezemwagen, kan het erg lang duren voordat zij aanwezig zijn als er hulp nodig is. Dit verkort de wachttijd voor eventuele hulp.

Rond negen uur gaan we naar bed, zoals bijna iedereen op de camping. Het is dan al uren donker.

Om half acht vertrokken waar de kok van de camping ons tegemoetkwam. Dit was een schitterende camping, misschien wel de mooiste van deze reis. Onderweg passeren we een gestrande auto vol kogelgaten, de eerste auto sinds 26 km die we tegenkomen. We hebben geluk dat de weg heel goed is gerepareerd; het rijdt fantastisch. Boven de bergen zien we de bijna volle maan en af en toe een kokerboom. We rijden het Ai-Ais National Park in, met zicht op grote bulten stenen, alsof ze net gelost zijn door een kiepauto.

We komen in de buurt waar de schraapmachine werkt, want we ruiken het zand. Achter ons verschijnt een enorme stofwolk die ook voor ons opduikt, met dezelfde vrolijk zwaaiende chauffeur in de machine. Dat zwaaien zal zijn enige beweging van de dag wel zijn. Het verschil is direct merkbaar aan de weg waar hij niet is geweest; we stuiteren over de weg.

Er passeert een groep van zes 4x4's en dat is het einde van de witte camper.

Om kwart over negen zijn we bij de ingang van de canyon. We betalen entree van NAD 350, ongeveer €17,50, en kunnen even inloggen op wifi. Daarna rijden we 10 km over een slechte weg naar de schitterende Fish River Canyon, die je tot op het laatst niet ziet omdat het een kloof betreft. Onderweg zien we de eerste struisvogels van deze reis.

Bij de kloof is het enorm koud, met een temperatuur van 14°. De fleecedeken gaat om de benen. Bij de tweede parkeerplaats gaan de trail hikers naar beneden; ze laten vaak een slotje of naamplaatje achter aan de ketting.

Vorig jaar hadden we vier lekke banden op deze dag, en dat is goed te begrijpen door de scherpe stenen op de weg waar we stapvoets over rijden. Terugkomen we campers met deelnemers tegen waar we een praatje mee maken; iedereen is verrast door de kloof. Er blijkt nog een afslag voor een viewpoint 4 km verderop te zijn, waar de deelnemers ook naartoe willen gaan. Omdat wij niet iedereen kunnen bereiken, rijden wij door. Uiteindelijk is iedereen gegaan en wij niet. Dit kan ook in het programma worden opgenomen.

Terug 10 km rijden naar de uitgang van het park komen we onze collega's tegen, wat niet vaak gebeurt onderweg.

Om 12 uur zijn wij op de camping. Dit blijkt ook lokale tijd te zijn. Het navigatiesysteem in de camper gaf een uur eerder aan, wat voor verwarring zorgde.

Wij kunnen iedereen inschrijven bij de receptie zodat de deelnemers niet langs de receptie hoeven. De receptie en het restaurant hebben een oude garage-werkplaats sfeer. Buiten staan wrakken en oude benzinepompen, waar we onze tank volgooien.

We gebruiken voor het eerst aanwijsborden om de deelnemers te laten weten waar we staan op de camping, omdat we ze niet via wifi kunnen bereiken.

We zetten de plekken uit op het kampeerterrein. We staan vlak bij de loopbrug naar het restaurant en het zwembad. Er zijn geen hekken om de camping, dus er kunnen dieren langs komen.

We dachten dat de deelnemers snel zouden komen, maar na vier uur komen de eersten pas aan. Ze hebben samen afgesproken om terug te rijden naar Canyon Lodge, waar prachtige huisjes tegen de bergen zijn gebouwd en een zwembad op de rotsen is. Ze hebben daar samen geluncht. Heel erg jammer dat we dat hebben gemist.

Het begint steeds harder te waaien over de vlakte. De deelnemers die er al zijn vullen water bij, komen verlengsnoeren halen, hebben hulp nodig om de camper op de aangewezen plek te krijgen, en krijgen de klep van het serviceluik niet open.

Terwijl wij overwegen of we 25 km terugrijden om de lodge alsnog te bekijken, komen er druppels onder de camper van de technische man vandaan. Blijkt dat een vijf liter kan olie is omgevallen, waardoor de dop eraf is gegaan en de meeste olie op de bodem ligt. Alles zit eronder, zoals de tas met onderdelen en de gereedschapskist. Wat een pech. Gerrit en Imke ruimen het samen op, waarna de kleding en het lichaam schoongemaakt moeten worden. Wij blijven.

Om 18.30 uur gaan we met de hele groep facultatief eten in het leuke restaurant. Zelfs de menukaart en de gerechten zijn in garage-stijl.

Geen dieren vernomen vannacht op deze camping zonder hekken. Het was doodstil onder een schitterende sterrenhemel.

Amper weg steken er zebra's over, de eerste die we zien. Aan de andere kant van de weg oryxen. En dan zien we er nog veel meer. Prachtig.

Tineke's telefoonkaart is nog steeds niet geactiveerd, wat het heel lastig maakt om informatie naar de groep te verzenden. De meeste deelnemers hebben ook nog geen wifi.

Vandaag volgt de route een spoorbaan door de woestijn waar mangaan mee wordt vervoerd. We passeren het spoor, oude spoorbruggen en oude stationnetjes die nu restaurantjes en lodges zijn geworden. We rijden door lege rivieren met enorme plakken opgedroogde klei. Na 80 km komen we pas de eerste auto tegen; zo rustig is het hier op de weg.

Opeens zien we vanuit de vlakte een dadelpalmplantage, struisvogels en druivenplantages. Dat kan hier groeien door de aangelegde Naute-dam. Volgens de beschrijving zouden we door water over de weg gaan, tussen riet door en rechtsaf om bij het water naar diverse vogels te kijken, maar het hek is vandaag dicht. Terwijl we een tijdje stil staan voor het hek, verschijnt er een jonge oppasser. Het hek staat normaal altijd open, zegt hij, maar zijn collega heeft een vrije dag en heeft de sleutel. Hij wil deze wel lopende gaan halen en denkt over een half uur terug te zijn. Als hij aanwijst waar hij langs moet lopen, lijkt het niet in een half uur te kunnen, maar hij zegt te gaan rennen. Wij beloven te wachten en maken een zakje met lekkernijen en een fooi voor hem. Na 50 minuten is hij terug met de sleutel. Hij krijgt een fles drinken en een fooi, en dan komen er al twee campers van deelnemers aan. Helaas geen vogels vandaag voor ons, maar wel dassies, een soort marmotten, op de rotsen. Later vertrekken de deelnemers met de mededeling dat er veel flamingo's over zijn gevlogen.

We rijden snel verder over de uitstekende gravelweg. Het is 25° om 11 uur. Bij 100 km komen we op de verharde B4 richting Aus. Na een lange brug over de droge Fish River verandert het landschap in rode stenen plateaus. Na een paar kilometer is het weer helemaal vlak; onvoorstelbaar hoe snel het landschap verandert hier. Er is een soort kampement gemaakt door wegwerkers waar ze verblijven als ze een klus doen.

We slaan af naar een lodge met een lithops-kwekerij, dat zijn woestijnplantjes die op steentjes lijken. Geweldig, wat een verscheidenheid in allerlei stadia. Er loopt hier een grote groep parelhoenders langs, evenals springbokkies en struisvogels. Daarbij is er een zwembad in een reservoir, een braaiplaats en een heerlijke lunch, wat dit tot een lustoord maakt.

Verder op de route rijden we twee campers achterop, die de lithops-kwekerij hebben overgeslagen. Hier zien we velden met geel gras en geel zand voor de tafelbergen, vol termietenheuvels.

In Aus tanken we en gaan dan naar de camping om iedereen aan te melden. Het kampeerterrein midden in de natuur ligt tweeëneenhalve kilometer van de receptie af en er is geen stroom. Wij zijn om 15:00 bij de receptie en om 15:30 komen de eerste deelnemers op de camping aan. Hier kunnen we apen en kameleons verwachten, dus de deuren van het toiletgebouw goed dicht houden.

Er is een giga-nest van verzamelaarsvogels. Er schijnen etages in te zitten om te slapen en te schuilen.

Om 17:30 komt de laatste equipe binnen met onze collega's; zij hebben een echt avontuur beleefd. Toen ze in een 4x4 spoor terechtkwamen, zijn ze tot de cardan in het zand gezakt en vast komen te zitten. Met de hulp van een lokale man zijn ze er gelukkig in een uur weer uitgekomen, maar de schrik zit er goed in.

Het is om 18:30 uur pikdonker en daardoor zien wij weer een schitterende sterrenhemel.

We steken onze collega's nog even een hart onder de riem en bespreken de route voor morgen, die niet goed in het boek staat. Ze gaan morgen voor vertrek iedereen hierover inlichten. We praten nog eens over het niet activeren van de simkaarten en proberen de telefoon helemaal uit te zetten en weer op te starten, wat de oplossing lijkt te zijn. We gaan nog even bij iedereen langs en hopen dat het bij de deelnemers werkt.

We starten de dag met een prachtige zonsopgang, met in de verte wilde paarden die langzaam dichterbij komen en dan niet meer wild zijn. Ze komen iets lekkers halen en schooien bij iedere camper. Ze zijn achtergebleven na Duitse kolonisten en hebben zich aangepast aan het landschap; ze kunnen wel vijf dagen zonder water.

Het routeboek klopt vandaag vanaf de camping al niet; dit geven we per app door aan het technisch team dat wifi heeft, zodat de deelnemers goed op pad kunnen gaan. De onverharde C13-weg is een uitdaging; we dansen erover. Tot nu toe hebben we veel geluk gehad met de wegen. Er lopen twee struisvogels langs de weg, dat begint goed, verder een desolaat landschap. We rijden het natuurpark Tirasgebergte in. Dit land lijkt een aaneenschakeling van natuurparken.

We zien enorme nesten van verzamelvogels, termietenheuvels, en een groep springbokkies. Ook zien we hoge hekken waarachter wild wordt gefokt voor de slacht, maar we zien de dieren niet omdat het een enorm gebied is waar ze lopen.

We genieten van iedere meter die we rijden en staan vaak stil om te observeren. Dit is in alle opzichten geen gewone vakantie, maar een hele avontuurlijke reis. Iedere keer verandert er weer iets, en er is weinig vergelijkbaar met hoe het in Nederland toegaat.

Een aantal apen klimmen over de hekken en rennen vliegensvlug voor en achter de camper langs. Heel af en toe loopt er een mens langs de weg, terwijl er nergens iets van bewoning te zien is, behalve lodges. We vragen ons echt af waar zo iemand naartoe gaat.

Na 111 km komt de eerste afslag op de onverharde weg. Als we even pauzeren om half tien na twee uur rijden bij 16°, zit er een flinke ruis in de oren van het lawaai van de weg.

Hier staan zwarte koeien voor consumptie; de koeien zijn ook nieuwsgierig naar ons. Als er een tegenligger aankomt, doen we snel de deuren dicht vanwege de stofwolk. We komen langs een boerderij met een windmolen en cactussen op een rij geplant, misschien voor de cactusvruchten? Eindeloze afgezette gebieden met schapen en geiten en soms loopt een kudde vrij over de weg.

We rijden het Sinclair natuurreservaat in, in de provincie Hottentot, die naam spreekt toch tot de verbeelding, van het langste woord Hottentottententententoonstelling. De weg is hier prima en we kunnen zelfs een stuk van 45 km rijden op cruise control.

Hierna rijden we het Haremub Park in en daarna het Maltahohe-district. Ergens op dit traject hebben wij vorig jaar vastgezeten en zoeken waar het is geweest; we hebben het uiteindelijk niet teruggevonden. Tot hier over bijna 200 km hebben we 4 mensen gezien.

En opeens weer een hele slechte weg waar je al zoekende naar een betere ondergrond overheen drift. Het blijft wat heiig en we zien in de verte al wat zandplaten. Hier is alles door hekken opgedeeld; wij rijden steeds door open hekken met roosters heen. We komen drie auto's met safarihefdakcaravans tegen die ook over de weg stuiteren. Nu zien we de eerste zandduinen.

Bij de receptie van de camping in Betta horen we om 1 uur dat we op een dependance staan midden in de woestijn, twee kilometer verderop. Er zijn inmiddels deelnemers die achter ons aanrijden, want wij weten de weg. De rest wordt door iemand van de camping gebracht. Om 15 uur is iedereen aanwezig. Wij zijn de enige kampeerders hier vannacht.

Er zijn maar twee stroompunten in dit gedeelte die we splitten. We besluiten dat we om de beurt aan de stroom gaan om de accu's te vullen, of deelnemers moeten achteraan de camping gaan staan om zelf een aansluitpunt te hebben. We zetten het drinken voor het Happy Hour in de koelkast, het praatje is klaar over de komende reisdagen en de facultatieve excursie, en het verslag wordt bijgewerkt. We kunnen de campers in de verte zien aankomen. Het valt wat tegen dat hier geen restaurant is, waar we wel op gerekend hadden; nu gaan we een maaltijd improviseren. Wij hebben altijd wat blikjes witte bonen in tomatensaus mee voor dit soort gevallen.

Bijna iedereen heeft de wielkuipen los liggen, dus werk aan de winkel voor de technische man. Bij gebrek aan ringen achter de schroeven zaagde Imke uit een stuk kunststof vierkantjes. Een gaatje erin en het voldeed prima.

Om 17 uur Happy Hour in een met riet overkapt open gebouw. Ondertussen hout in de kachel gooien voor heet water voor de douches. Na het Happy Hour is daar natuurlijk een run op.

Daarna staat bijna iedereen de schitterende en beroemde zonsondergang te fotograferen in deze oudste woestijn van de wereld.

In de ketel bij de douches brandt het vuur alweer voor heet water als we naar de wc gaan. Een deelnemer komt langs om zich op te geven voor het buffet morgenavond.

Om half acht willen we vertrekken, maar dan blijkt dat wij een lekke achterband hebben. Natuurlijk wordt er flink gelachen door de deelnemers dat ons dit overkomt.

Na de wissel rijden we om 8 uur weg, nadat we koekjes meegekregen hebben van het technische team.

Omdat we op de dependance van de oorspronkelijke camping staan, klopt de routebeschrijving niet meer. Na 2 km bij de weg aangekomen staat er "ga linksaf", maar wij moeten rechtsaf en hangen een bord aan het hek in de hoop dat het technische team dit meeneemt.

Langs het enige kasteel Duwisib, dat over is in Namibië, gebouwd door een Duitser, rijden we. Hier is ook een camping. Het kasteel is na corona niet meer open voor bezoekers.

We rijden langs de Nuwerus-nederzetting, met veel bijzondere bomen en veel zonnepanelen. We vragen ons af wat het is en wat er gebeurt.

Handig om onderweg alvast zaken voor te kunnen bereiden, bijvoorbeeld het praatje als mensen aankomen op de camping. Even terugkijken op de route, gegevens over de camping delen en bijzonderheden. Het verslag op de laptop maken lukt niet tijdens de rit.

De weg is in het begin super geprepareerd en we zoeven over de D831 door de blinde dips tot de afslag naar de C19, waar een schraper staat; op dit traject moeten ze nog beginnen. Hier komen we ook de eerste auto’s tegen na 85 km en anderhalf uur. Dit is een "drukke" weg; we komen zelfs vrachtauto’s tegen, wat stofwolken en opspattende stenen oplevert.

Na een pauze buiten bij 13° terug in de warme auto, op naar de prachtige Tsaris-pas, hoogste punt 700 meter. Een gebied vol tafelbergen.

Gelukkig is er weer een schraper aan het werk, waarna de weg beter wordt. De werkers schijnen maanden van huis te zijn en werken in the middle of nowhere; ze hebben weinig vers eten, hebben we gehoord. Iedereen vertelt dat ze blij zijn als je ze iets geeft; wij gaven sinaasappels.

Alles zit enorm onder stof, ook in de lades en kasten; alles wat je aanpakt stuift. Zouden Swiffer-doekjes hier helpen?

"Welcome to Sossusvlei Namib Landscape" — de schraper is hier nog niet geweest, een hele slechte weg. Het begin van gele zandduinen is schitterend.

De camper trekt steeds naar links. We controleren op een lekke band, maar het komt door de harde wind hier. De lucht is geel van het zand. Een groep oryxen staat ons aan te kijken. We eten wat aan de kant van de weg, want parkeerplaatsen op de route bestaan niet. Nu is het 30° om half twaalf. De weg is vreselijk, de route geweldig!

Opeens werkt de simkaart; de langverwachte sms is binnen. Helaas nog geen WhatsApp e.d. Voor de ingang van het Sossusvlei Park gaan we tanken en daar helpt iemand om de telefoon aan de praat te krijgen, eindelijk na vijf dagen.

Er zijn veel lodges rondom Sesriem en relatief veel verkeer. Bij aankomst in het Sossusvlei Park schrijven we ons in bij de portier. Daarna naar de camping, die omgerekend €8 kost voor beiden.

De procedure bij aankomst zoals uitgelegd aan onze deelnemers is veranderd. Vorig jaar konden we bij de campingreceptie kaarten kopen voor de shuttledienst en ook de parkfee betalen. Daarvoor moeten we nu naar een andere ingang van het park gaan, 200 meter verderop dan waar we net door zijn gekomen. We vragen de dame aan de receptie om dit uit te leggen aan onze deelnemers die hiervoor allemaal bij haar langskomen, en dat belooft ze.

Wij gaan naar de ingang van het park om 700 NAD voor de parkfee te betalen voor twee nachten. Hier vertellen ze ons dat we toch de shuttlekaarten bij de receptie moeten kopen.

Terug naar de campingreceptie om kaartjes voor de 4x4-shuttle, voor 360 NAD, te kopen. We vragen de dame of ze de kaarten ook wil verkopen aan onze deelnemers die langskomen, omdat we het zo hebben uitgelegd, en dat belooft ze.

Dan gaan we plaatsen uitzetten op de camping. We dachten al dat de aangewezen plaats veel te klein is voor onze zeven campers met maar twee stroompunten, en dat blijkt nu ook. Terug naar de dame van de receptie, weer in de rij, en uitleggen dat het niet lukt. Ze overlegt en de conclusie is dat het niet anders is. We besluiten onder protest om de campers dan maar achter elkaar te zetten, zoals je op straat parkeert, en dat alleen degene stroom heeft die het hard nodig heeft.

Na een half uur komt de dame van de receptie vertellen dat er toch drie andere velden beschikbaar zijn, helemaal achteraan op de camping. Gelukkig. Bij 36° gaan we daar kijken. Er zijn twee bomen en voldoende stroompunten voor iedereen. Hier gaan we staan. We hakken en takken wat over de beste indeling van de plaatsen en maken een schema. We zien in de verte om half drie de eerste deelnemers bij de ingang van het park in de rij staan.

Wanneer ze bij ons aankomen, hebben ze nog geen kaarten voor de shuttle. De dame bij de receptie heeft hen ook verteld dat ze die niet bij haar kunnen kopen. Misschien vindt ze het te veel werk, want ze moet om de bon op te halen naar een kantoor lopen, en er dan nog twee stempels op zetten die ze goed moet instellen. De deelnemers gaan terug met de camper naar de receptie en vragen nogmaals of ze ook aan de volgende deelnemers kaarten wil verkopen. De shuttlekaarten zijn ook te koop bij de shuttles op de parkeerplaats, maar dat is zonde van de tijd morgenvroeg. De deelnemers gaan ook naar het benzinestation buiten de poort voor hulp met de simkaart, die bij hen nog steeds niet werkt. Later gaan nog drie equipes terug voor de shuttlekaarten en de telefoonkaart, helaas zonder succes.

Imke en Gerrit rijden naar de naastgelegen lodge om een buffet voor alle deelnemers voor morgen af te spreken; het beste buffet van Namibië wordt gezegd. Ze inspecteren ook de sluiproute door het hek.

De deelnemers die de tweede keer terugkomen van de receptie nemen een verkeerde afslag op de camping en zitten helemaal vast. Met 6 medewerkers hebben ze de camper er weer uit gekregen door o.a. de banden bijna leeg te laten lopen. Deze worden later door de technische man weer opgepompt.

Om 17 uur is iedereen binnen. Helaas heeft nog niet iedereen wifi, dat kan pas in Swakopmund waar een MTC-punt is. Opeens rennen er twee oryxen over de camping, dat is dan weer heel erg leuk.

De meeste deelnemers gaan eten in het campingrestaurant, waar onder andere oryx op het menu staat. Onze band is door Gerrit vakkundig met een prop gerepareerd en zo is er weer een schitterende dag voorbij.

Om 6 uur vertrek voor de facultatieve excursie. Om kwart over zes gaat de poort open; eerst in de rij bij 8°. Ongeveer 60 km rijden naar de parkeerplaats voor de shuttles die ons het laatste stuk, ongeveer 2 km, door het mulle zand naar Big Daddy, Big Mama en Dead Vlei brengen. Om 7.15 komt de zon op. Het moment waarop hier de mysterieuze schaduwen ontstaan op de zandduinen met messcherpe randen.

We gaan eerst naar Duin 45 bij ongeveer 50 km. We klimmen omhoog en zien om 7.15 uur de zon opkomen, een magisch moment. Dit is waarom we zo vroeg op pad zijn gegaan. Terug in de camper naar de volgende parkeerplaats.

Om 8.30 uur zijn we bij de parkeerplaats, laten onze camper staan en stappen in de shuttle naar de parkeerplaats van Big Daddy en Dead Vlei. We lopen in een half uur naar Dead Vlei, ongeveer 1 km. Hier zien we mensen op de kamer van Big Daddy lopen. We komen steeds deelnemers tegen; sommige deelnemers zijn hier omhoog geklommen.

Om 9.45 uur terug bij de shuttles, en worden op verzoek naar Big Mama gebracht. Om 10.30 uur worden we opgehaald en gaan terug naar de parkeerplaats. Om 10.45 uur zien we onze eigen camper. Onderweg worden we aangestaard door twee oryxen, schitterende dieren.

Om 12 uur bij de Sesriemkloof om deze te bezoeken, 4 km verderop. Schitterend om in de aarde te lopen en lekker veel schaduw hier. Ook hier treffen we weer deelnemers die genieten van deze dag.

Om 13.15 uur terug naar de camping bij 41° op de thermometer in de camper.

Op de camping doet ieder zijn ding: douchen, slapen, lezen, schoonmaken, of zoals wij, het verslag bijwerken. Een equipe komt vertellen dat hun mobiele telefoon kwijt is. Uiteindelijk vinden we de telefoon terug in de camper; ze zijn erg opgelucht, natuurlijk.

Om 18.45 uur gaan we samen naar de naastgelegen lodge. We kennen een sluiproute door het hek, handig voor de terugweg als de poort gesloten is en natuurlijk avontuurlijk én romantisch als iedereen met de zaklamp door het donker scharrelt.

Het buffet overtreft onze verwachtingen. We eten om 7 uur bij kaarslicht. Dat ze dit voor elkaar kunnen krijgen in een omgeving waar eigenlijk niets is en alles aangevoerd moet worden, is super. Het was weer een hele mooie avond met elkaar.

Als we om 7 uur vertrekken, lopen er diverse oryxen op de camping. Er is hier al twee jaar geen regen meer gevallen, en ze zoeken naar water en eten. Wanneer we voor de poort staan die om 7:15 uur opengaat, staat er aan de andere kant een enorme rij wachtende auto’s om het Sossusvlei-park binnen te komen. Omdat wij op de camping stonden in het park, mochten we een uur eerder het park in.

De eerste 12 kilometer zijn verhard, en daar zien we precies de zon voor ons opkomen. Daarna rijden we weer op een hobbelige weg met schitterende flarden mist over de aarde. We hebben vandaag 350 km voor de boeg.

Al snel rijden we het Namib-Naukluft-park in. Daar staat een grote groep mensen en twee jonge Duitsers die ons aanhouden. Ze zijn op weg naar de Sossusvlei en hebben een lekke band. Ze willen graag een lift terug naar hun lodge om een andere auto te halen, 30 minuten verderop, en ze mogen mee. Ze kunnen zelf de band niet verwisselen omdat ook het reservewiel al lek is.

Tijdens het rijden maken we foto’s; de camera geeft vaak het bericht: "Heftig schudden kan leiden tot wazige foto’s". Toch zijn ze vaak nog verrassend goed. In de groep zitten enkele deelnemers die fotografie als hobby hebben en zich heerlijk uitleven. Het is leuk om de mooie kiekjes te bekijken.

Na 85 km zijn we in Solitaire, Windhoek-district. De lodge met restaurant is ons bekend door de oprichter Ton van der Lee, een Nederlandse filmproducent die hier rust zocht en uiteindelijk bleef. Hij heeft een boek over zijn leven daar geschreven. Zijn appeltaart wordt er nog altijd volgens het oude recept gemaakt en door ons geproefd. We bekijken het restaurant, de bakkerij, het mooie terrein met autowrakken, en het graf van Mose. Het is een hele leuke pleisterplaats.

Op de C19, bij 135 km, passeren we de Steenbokskeerkring, de Tropic of Capricorn, het zuidelijkste punt. Hier keert de zon weer om. Natuurlijk maken we even een foto, en dan weer door. Lodges geven de ingang ernaartoe vaak aan met een hek, uithangbord of oude auto’s.

We vervolgen de route naar Swakopmund en zien af en toe dieren zoals oryxen en springbokken. Tot nu toe draait het vooral om natuurschoon; er zijn nog niet veel dieren te zien. Er is weinig verkeer, af en toe een camper.

We hebben vandaag weer een geweldige route en rijden door de Gaub-pas met kloven. We rijden door een buitenaards, vervreemdend berglandschap, extreem ruig. Plotseling ligt er een stuk asfalt. Het is moeilijk te fotograferen, maar het is schitterend. Af en toe zien we boompjes in de vallei en een cactus. We rijden vlak langs de afgrond zonder enige waarschuwing of vangrail. Hier lijkt het totaal onbewoond; je ziet geen mens, en maar af en toe komen we een auto tegen. En dan is het plotseling vlak. Wat een afwisselend landschap!

Wat bijzonder dat deze reis kan worden gemaakt met zulke comfortabele campers. Je hebt soms het gevoel dat ze compleet uit elkaar rammelen op bepaalde stukken weg, zoals waar we nu op rijden.

En dan de verrassing van de dag: de laatste 100 km is een spiegelgladde weg. Wat een verademing! We rijden dwars door de woestijn; dit stuk staat op de landkaart helemaal geel gekleurd.

Vlak voor Walvis Bay is het enorm industrieel. Er wordt een nieuwe weg aangelegd; er staan stroompalen, vrachtauto’s, graafmachines en verkeersborden. Een totaal andere wereld.

In de verte schitteren zandduinen naast het vliegveld. Dan weer een compleet vlak stuk geel zand. Dit zand is zo rond geslepen door de wind dat je er niet mee zou kunnen metselen.

We komen langs zoutmeren met honderden pelikanen. Daar stappen we natuurlijk ook voor uit en maken de mooiste foto’s.

En dan, na 8 dagen, is er weer een supermarkt waar we inkopen kunnen doen voor het Happy Hour van vanavond. Fruit en groenten zijn hier heel weinig verkrijgbaar.

Op naar de camping aan de kust. Je ruikt de zee al. Eerst nog even tanken. De bedienden zwaaien ons van verre al toe, altijd in voor een praatje, waar we naartoe gaan en waar we vandaan komen. De autoramen worden gewassen, en de fooi wordt dankbaar in ontvangst genomen.

Het begint behoorlijk te waaien, en het zand stuift over de weg. Alles is geel: de lucht, de weg en de duinen naast de weg. Hoge schuimkoppen op het water in de zee waar we langs rijden.

We schrijven de hele groep in bij de camping, maar we hebben iedereen gisteren al laten weten dat ze naar de receptie moeten gaan om de sleutel op te halen voor hun privé-sanitair gebouwtje. Wat een luxe. Gras op de plek is meer dan welkom na al die dagen in de zandbak.

We vragen of ze Afrikaanse muziek kunnen regelen voor over twee dagen bij het buffet; ze gaan het uitzoeken.

Een equipe laat om half vijf weten dat het niet lukt om op tijd te zijn voor het Happy Hour dat gepland is om 17 uur. Nu kunnen we niet aan iedereen laten weten dat we het uitstellen tot iedereen er is omdat de app niet te gebruiken is. Degenen die wel WhatsApp hebben, vragen we het door te geven aan de anderen.

Wij kwamen niet bij de camping uit met de ingevoerde coördinaten, maar met het routeboek ging het prima. Deelnemers reden op de Navigator en konden de camping niet vinden. Ze zoeken en vragen om een locatiebepaling, waardoor ze er snel waren. Uiteindelijk is iedereen pas om kwart voor zeven ter plekke. 

Het wordt koud, en Imke gaat hout halen voor een kampvuur bij de BBQ-plek, maar het gaat erg moeilijk aan.

We vertellen over de excursie van morgen, dat reizen heel hard werken is omdat we morgen weer vroeg starten, tips voor de vrije dag, en uitleg over de vier aaneengesloten reisdagen daarna met excursies.

Genoeg te praten tijdens het Happy Hour na deze schitterende reisdag. Wat valt er veel te beleven op één dag. Ongelooflijk schitterend prachtig!

Om 8 uur vertrekken we met een busje naar Walvis Bay, 35 km terug. Direct begint een gezellig gesprek. We zien de zon boven de woestijn opkomen en in de haven zien we zeehonden kunstjes vertonen; ze krijgen wat vis als beloning. Mooi vermaak tijdens het wachten bij 14° tot we de boot op kunnen. We zijn goed voorbereid en hebben warme kleding aan.

Op de boot krijgen we uitleg van een gids over de vele dieren die hier leven: flesneusdolfijnen (Flipper), vliegende toiletten (meeuwen), de kleinste Afrikaanse Heaviside-dolfijnen, en dusky dolfijnen die in grote groepen leven van wel 300 dieren. Er zijn hier ook bultrugwalvissen, de ballerina's van de oceaan, en er is een kans dat we ze gaan zien. Ze zijn 17 meter lang, wegen wel 14 ton, en er vliegen pelikanen over de boot.

Na een poosje landen vijf pelikanen aan boord. Het zijn de op één na grootste vogels die kunnen vliegen en ze wegen tussen 4-19 kg. Er zijn hier 13 pelikanen die aan boord van boten gaan. Ze hebben namen gekregen: Lady Gaga, Daddy Gaga, Baby Gaga, enz. Alleen Lady Gaga gaat op de schouder van de gidsen zitten. Ze vliegen van de ene naar de andere boot. De eerste pelikaan die ooit aan boord kwam, is door iemand grootgebracht; de rest van de vogels kopieerde dit gedrag. Lekker vis eten zonder al te veel moeite en nog gezellig ook aan boord. Ze zijn zo mooi roze omdat ze plankton eten met pigment dat alleen hier voorkomt. Je kunt ze voelen; ze hebben harde en vette veren.

De pelikanen blijven een poosje aan boord en lopen rond. Wij krijgen een kopje koffie, gevolgd door een bekertje Namibische koffie: een alcoholisch drankje met 14% alcohol.

We varen langs een oesterkwekerij, oorspronkelijk uit Brazilië. Oesters kunnen alleen in netten groeien voor kweek, anders zakken ze in het zand. Ze groeien heel snel door het ontzettend voedselrijke water hier.

Ondertussen varen we langs een vuurtoren die door de Duitsers is gebouwd. Hij staat nu midden op een landtong in plaats van aan het einde. De landtong groeit elk jaar wel 15 kilometer, en sinds de bouw zijn er al kilometers land bijgekomen. Het huis naast de vuurtoren is nu een luxe hotel en kost €1000 per nacht.

Er zijn honderdduizend zeehonden hier. Je ziet ze in groepen op het strand liggen en overal zwemmen. Er zijn twee kolonies hier: de verwekkers en de grootbrengers. Je hoort de jongen van verre roepen. Moeders gaan wel 8 dagen achtereen jagen in zee en laten de jongen achter. Als ze terugkomen, herkennen ze elkaar uit duizenden aan hun geluid. We komen heel dichtbij en horen het. Om nog dichterbij te komen kun je hier kajakken. Wat een schitterende omgeving en wat valt er veel te zien en te fotograferen!

Op een platform staan veel aalscholvers. Hun poep wordt verzameld en in cosmetica gebruikt. We varen verder langs tientallen olietankers de baai uit om walvissen te spotten, en we zien er al snel een. Hij duikt de diepte in en laat zijn staart zien. Nu duurt het een poosje voor hij weer tevoorschijn komt. Er komen nog drie bij; wat een pracht om ze het water uit te zien komen. We varen verder en zien ook dolfijnen springen en langs de boot zwemmen. Aan de kust verschijnen hoge zandduinen. Wat is dit een schitterende excursie.

Om kwart over elf worden we naar binnen geroepen, maar dat gaat moeizaam, want er komen weer pelikanen aan boord in een schitterende vlucht en er zijn nog steeds dolfijnen te zien rondom de boot. Uiteindelijk gaat iedereen naar binnen voor een heerlijke fingerfoodlunch met vis, vlees en heel veel oesters, met een glaasje bubbels.

Wanneer we weer op het dek gaan zitten, merken we dat het heel hard is gaan waaien. Er komen weer pelikanen aan boord en zelfs een zeehond; meeuwen hopen ook een graantje mee te pikken van de vis die wordt gegeven. Het is nu behoorlijk koud. Wat een geluk dat we zulk goed weer hadden op zee.

Om half één zijn we terug in de haven. Twee pelikanen zitten op palen op de pier, en twee deelnemers krijgen een 'witte douche' van hen. Bah. We lopen door een souvenirwinkel en langs wat kraampjes van Himba-vrouwen richting de parkeerplaats en zijn om half twee terug op de camping.

Iedereen gaat zelf iets doen. Een nieuwe simkaart kopen bijvoorbeeld voor €0,70, en dan werken alle telefoons eindelijk. Anderen gaan boodschappen doen of doen de was.

Wij werken het verslag bij en doen de financiële administratie. Daarna nemen we met onze collega’s de routes voor de komende dagen door en stemmen we deze af.

Het is zo koud dat iedereen binnen zit met de kachel aan. De mensen op de camping die alleen een dichte daktent hebben, zitten voorin hun auto tegen de harde koude wind. Wintertijd hier aan de kust met koude stroming.

We hebben een hele lange nacht geslapen, van 21 uur tot half 8 vanmorgen. Het was stil en koel, en we waren moe na de zeetocht. Na een heerlijke douche in ons privé-sanitair lacht de dag ons weer tegemoet.

Eén equipe heeft pech: eerst was hun deksel van het fornuis in duizend stukjes gebroken, waardoor het glas overal op en tussen lag. Gisteren hadden ze een kapotte fles olijfolie in een kastje, en vandaag blijkt een melkpak in een ander kastje lek. Wij hadden ook een lek wijnpak en bewaren alle drankjes voor het Happy Hour in de badkamer. Zelfs blikjes gaan soms lek door de stuiterende camper.

Omdat nu iedereen in de gesloten informatie-groepsapp zit en bijna iedereen in de open babbel-app, zetten we onze Namibische telefoonnummers erin, zodat de deelnemers ons kunnen bellen.

Gerrit gaat het nummer controleren door Imke te bellen. Imke ziet dat Gerrit belt, en omdat Gerrit van grappen houdt, neemt Imke op met de naam Richard Johnson. Gerrit herkent de stem niet en zegt: "Sorry sir, I got the wrong number." "No problem," zegt Imke. Wij lachen erom en verwachten dat Gerrit nog eens zal bellen ter controle. Hij komt er echter aan en zegt dat het nummer niet correct is, en begrijpt niet waarom wij zo lachen natuurlijk, tot hij Richard Johnson hoort. Hmmmmm, niet grappig, vindt hij. Hij houdt er meer van om anderen in het ootje te nemen en belooft Imke binnenkort eens goed beet te nemen. Hij had het telefoonnummer van Johnson direct in de spambox gegooid, en nu kunnen de heren geen contact meer maken. Wordt vervolgd.

We lopen met onze collega's Swakopmund in, langs de wilde zee in de zon bij 13°. Alles is Duits georiënteerd hier. We lopen over de pier met opspattend water en verderop naar een markt vol souvenirs die verkocht worden door Herero- en Himba-dames in klederdracht, hoewel dat voor de Himba-vrouwen betekent dat ze nagenoeg bloot zijn. We mogen een foto maken nadat we iets hebben gekocht, maar dat doen wij niet en maken in plaats daarvan een foto van een ansichtkaart. We sturen een locatie in de app naar de deelnemers, omdat de markt op een andere plek is dan gezegd.

We lopen terug door het centrum, er zijn veel galerieën, Kaffee mit Kuchen, en winkeltjes met souvenirs. We eten iets op straat waar gebarbecued wordt en daarna eten we vis aan zee bij een kraampje waar we deelnemers tegenkomen. Om twee uur zijn we terug op de camping.

We stellen de wekker alvast in voor morgen, want dan beginnen we met malaria-profylaxe. Iedere dag op dezelfde tijd de pil innemen met vet eten. Omdat de medicatie maar 24 uur werkt, komt dat heel precies. Onze medicijntas wordt tevoorschijn gehaald en blijkt onder het zand te zitten.

Om 18.30 uur lopen we samen met de groep naar het restaurant. Een deelnemer houdt niet van buffetmaaltijden want hij geniet van het bediend worden. In zijn reisgids staat over het campingrestaurant "The Old Steamer", waar wij vandaag gaan eten, dat ook als je niet van buffetten houdt, dit buffet je zal verbazen, en dus gaat hij vandaag graag mee. Tineke biedt aan om zijn eten aan tafel te serveren, maar dat gaat hem toch te ver.

Een zeskoppige a capella zanggroep komt onze maaltijd opluisteren in het restaurant; deelnemers zijn allemaal heel enthousiast.

Na het gezellige en smakelijke buffet gaan we snel naar bed, want morgen is het weer vroeg dag. We vertrekken nu steeds om 7 uur, dan is het licht en omdat het ’s avonds vroeg donker is, maken we zo optimaal gebruik van de dag.

We starten met de malariapillen bij het ontbijt, die we innemen met een lepel pindakaas om de bijwerkingen te verminderen.

Om half acht vertrekken we bij 8°C. Het is druk in Swakopmund: kinderen gaan in uniform naar school, mensen gaan naar hun werk en komen van alle kanten aanlopen. Na 10 km rijden we weer alleen in de gele zandbank, met af en toe een tegenligger.

We nemen even een zijweggetje van de C34, 200 meter naar de kust, en kunnen bijna het strand oprijden. Wat een ruige zee aan de National West Coast, waar gestrande schepen voor de kust liggen; we zien er een. Hier zijn Damara-stenenverkopers die proberen wat inkomen te krijgen. We kopen iets en de verkoper vraagt vervolgens of we iets te eten hebben. Als we hem brood en kaas geven, vraagt hij of we iets te drinken hebben. Na het krijgen van 5 liter water, vraagt hij of we iets lekkers hebben...  Ze hebben een kamp achter de heuvel, en hun familie woont in het binnenland, waar geld verdienen nog moeilijker is. Het is steeds weer een vraag hoe we omgaan met deze armoede. Je zou iedereen willen helpen.

We geven per app wat wijzigingen over de route door aan de groep. We houden de oceaan tot Henties Bay aan onze linkerkant, maar zien er weinig van door de bewolking en bijna mistige omstandigheden. Daarna duiken we het binnenland in. We zullen de zee niet meer tegenkomen in de komende 30 dagen.

Vorig jaar was de weg het binnenland in 10 km verhard, nu al 47 km, en er wordt nog hard aan gewerkt. Na 130 km herinneren we ons weer hoe het is om op een wasbordweg te rijden: een restje thee spat uit het kopje op het raam, de telefoon en pennen springen van het dashboard op de grond, en we kunnen niets doen, want de gordel grijpt aan en we zitten helemaal klem.

Het volgende stuk asfaltweg ligt al 13 km klaar. Misschien is dit traject volgend jaar helemaal geasfalteerd tot Uis. Er is nauwelijks verkeer op de weg. Om half elf is het al 24°C, dat zijn we de afgelopen drie dagen niet meer gewend.

Onze camping van vandaag heet Brandberg Rest Camp. In de verte zien we heel wazig de Brandberg links liggen, een van de heetste plekken van Namibië. Bij zonsondergang staat de berg in vuur en vlam. Rechts liggen de Spitskoppies met de Königstein, die 2573 meter hoog is en daarmee de hoogste berg van het land.

Er ligt al 25 km weg klaar om geasfalteerd te worden. Met allerlei verkeersborden komen we op de oude weg terecht, waar een fietser fietst in het opwaaiende zand. We rijden het laatste stuk door de gele zandwoestijn van deze reis. Onze ruiten zijn erg vuil door de zoute nevel van vannacht en het opstuivende zand hier. Het is vrijdag en er wordt helemaal niet aan de weg gewerkt, valt ons op.

Om 11 uur weer pauze, omdat er picknickbankjes staan, wat bijzonder is hier. Het waait erg hard; de deur is bijna niet open te krijgen. Deelnemers komen bij ons staan voor een pauze. Ze hebben een woestijnvosje gezien. Al snel komt de derde camper erbij, en een deelnemer deelt koekjes uit aan iedereen, wat leuk! Iedereen is verbaasd hoe snel de temperatuur oploopt: in een half uur van 17°C naar 30°C.

Bij wat takken liggen stukken toiletpapier. We hebben de deelnemers verteld hun eigen papier mee te nemen of te verbranden, omdat het hier niet vergaat zoals bij ons; het regent bijna nooit. De wind wordt al snel een grote zandstorm, dus we rijden verder.

Na 100 km door geel zand te hebben gereden, verandert de vegetatie. Er komt begroeiing en zelfs bomen. Ook staan er veel onbemande verkoopstalletjes met gemstones, en dan zien wij ook een woestijnvosje, helemaal onder het zand.

Om 12 uur zijn we in Uis, een snelle rit dankzij het asfalt. We kopen wat lekkers voor het Happy Hour in de supermarkt, en dan komen er deelnemers aanlopen. We zijn verbaasd en vragen waar hun camper is. Die blijkt al op de camping te staan. Wij dachten dat de camping nog een kilometer verderop was, ook volgens de routebeschrijving en de navigatie. Blijkt dat we op een andere camping staan dan vorig jaar; verrassing! Snel aangemeld bij de receptie. Na het plaatsen van de eerste campers trekken we snel de lange broek uit en doen iets luchtigs aan: 38°C op het witte zand. Het zwembad is groen, maar er zijn chloortabletten in gegooid, verzekert men ons.

Al snel komen de volgende deelnemers aan. Een vrije middag is fijn, want we hebben vier reisdagen achter elkaar gehad. Het is echter zo ontzettend heet dat iedereen dekking zoekt in de weinige schaduw die er is. Een groep geiten struint over de camping en zorgt voor wat vertier, maar al snel worden ze weggejaagd.

In de verte liggen witte bergen met wat begroeiing. Sneeuw lijkt onwaarschijnlijk, dus waarschijnlijk een restant uit de tinmijnen van weleer. Het dorp moet het tegenwoordig van toeristen hebben; verder is er veel armoede.

Een equipe is nog niet binnen als iedereen al lang binnen is. Blijkt dat ze naar Cape Cross zijn gereden, 100 km extra. In overleg is er van alles mogelijk, zoals ook voor de route van morgen. Er is een bypass mogelijk langs het Damara Openluchtmuseum, het Versteende Woud, grottekeningen en de stenen orgelpijpen. Daardoor wordt de route wel twee keer zo lang. We gaan kijken wie wat wil, en daarna bepalen wij als begeleiding welke route we gaan rijden. Daar hebben we als reisleiders van tevoren al overleg over gehad natuurlijk.

We leggen de drankjes alvast in de koelkast en bereiden de hapjes voor. Om 18 uur is het Happy Hour. We kijken terug op de dag en vooruit naar de komende reisdagen en naar de excursie. We bespreken de mogelijke bypass in de route. We besluiten dat iedereen de bypass gaat rijden, en wij vertrekken om 7 uur.

Vanaf de camping zien we de Brandberg in vuur en vlam staan; dat is een foto waard. Bijna iedereen gaat in het campingrestaurant eten. Gezellig!

We vertrekken vroeg bij 12°C, terwijl de maan en sterren nog volop te zien zijn. Onderweg liggen Himba-dorpen in diepe rust. De Himbas zijn, samen met de Bosjesmannen, de oudste bevolkingsgroepen van Namibië.

Een deelnemer vraagt in de app nog eens naar de bypassroute, terwijl ondertussen de vuurrode zon opkomt. We passeren opnieuw onbemande kraampjes langs de weg, een bord geeft aan dat we hier olifanten kunnen tegenkomen, en de schrapie begint net. Het landschap wordt heuvelig en stenig. We rammelen en springen over de slechte weg. Soms driften we zelfs, waardoor de camper even onbestuurbaar wordt.

Het is hier droog. De mensen moeten vaak elders water gaan halen. We hebben de deelnemers getipt om lege 5-literflessen met lokaal water te vullen en deze de komende dagen weg te geven. Dit brengt ook wat blijdschap in hun dag. Er zijn amper mensen, dieren of auto’s te zien, maar wel bomen, waar zakken hout te koop worden aangeboden langs de weg.

Een groepje van vier struisvogels langs de weg rent snel weg. Tijdens een plaspauze, waarbij we de mooiste stenen vinden, horen we twee hanen tegen elkaar kraaien, terwijl we dachten dat hier geen kip woonde.

Als verkenners geven we de afslag naar het Damara Living Village door aan de deelnemers via de app, bij 72 km linksaf richting Twijfelfontein. Het is een D-weg, maar zeker niet slechter dan de C-weg waar we aan het begin vanaf komen. Het hangt altijd af van wanneer de schrapie is geweest. De weg wordt steeds slechter, smaller en zanderiger. Na 17 km keren we helaas om. De weg is te slecht, onze auto schiet op ESP en blokkeert, de kabelboomstekker is losgeschoten, en we ruiken olie. Horen en zien vergaat ons. We appen de groep over onze bevindingen en bellen met onze collega’s. Het is heel jammer om het mooie museum te missen, maar wel zo verstandig.

Werkelijk alles is van zijn plek gekomen, en veel spullen liggen voorin de camper. We checken nog een keer of we de oliegeur kunnen traceren, maar het lijkt in orde onder de motorkap.

We hopen dat de deelnemers de app lezen en ook omkeren. Ze zijn natuurlijk vrij om wel langs deze route te rijden, maar het technische team neemt de originele route.

Op de terugweg zien we een afdekkapje op de weg liggen dat we meenemen, maar niet herkennen. De auto ruikt nog steeds naar olie. Op het dashboard brandt nu een oranje lampje dat we niet herkennen. We sturen een foto naar de technische man; het kan geen kwaad. Deelnemers sturen onderweg een app dat ze ook de originele route nemen.

Onderweg wenken een moeder en dochter ons in klederdracht om iets te kopen in hun kraampje. Na 34 km zijn we terug op de originele route. We controleren op een lekke band, maar dat blijkt in orde. In de verte rijdt een camper van onze groep voor ons, iets wat we bijna nooit meemaken.

Bij de verkoopkraampjes wordt van alles bedacht om aandacht te trekken: poppen, dieren van sprokkelhout, geverfde autobanden, enzovoort. Er staat een gezin langs de weg te wachten. We geven ze twee kannen water en een snoepje voor de kinderen. Ze spreken geen Engels, maar we mogen wel een foto maken.

Om 10 uur is het al 26°C. We zwiepen naar de andere kant van de weg en krijgen een klapband, helemaal kapot. Gelukkig snel verwisseld dankzij de les van onze collega Gerrit. Twee auto’s zijn gestopt om te vragen of we hulp nodig hadden, wat fijn.

Er komt een man aangelopen die we al gepasseerd waren. Hij gaat in Khorixas eten halen en vraagt om water. Wij hebben alleen 5-literflessen, zwaar om mee te lopen, maar hij wil het wel. We praten even en besluiten hem een lift te geven. Hij vertelt honderduit dat het leven zwaar is, dat hij geitenhoeder is en omgerekend €70 per maand verdient. Hij behoort tot de San-stam, de oorspronkelijke Bosjesmannen. Hij vertelt dat de zwarte mensen het hier vooral moeilijk hebben, dat ze samen tegen de apartheid waren, maar nu tegen elkaar strijden. Het grote probleem is dat er geen regen valt, waardoor de dieren geen eten hebben. Water is nog wel ergens in de grond te vinden. We zetten hem vlak voor de camping af met koekjes, water en geld voor boodschappen.

Op de camping in Khorixas, de hoofdstad van Damaraland, zijn we al om half twaalf en er zijn al twee equipes aanwezig die ons hartelijk ontvangen. Wij gaan naar de receptie en melden iedereen aan. Het zwembad is helder, gevuld en nog erg koud.

Een jongen die op het terrein werkt, herkent ons van vorig jaar. Hij vertelt dat hij toen onze camper heeft gewassen en dat graag weer wil doen. Het is hier de gewoonte om wat geld bij te verdienen met toestemming van de baas. Kleding, ramen of de camper wassen voor €2,50. Ze vragen ook of ze kunnen regelen dat de band gerepareerd wordt, maar we wachten even op de technische man, die mag het regelen. Hier is 65% werkloosheid. Nu is het weekend. Dan mag er geen alcohol verkocht worden in de winkels, maar er is wel live muziek, horen we op de camping.

Om 13 uur is bijna iedereen binnen. Een deelnemer komt een stuk scherm van het binnenspatbord brengen dat hij heeft gevonden; het is van een camper van ons. De technische man repareert een camper die geen vermogen meer geeft, met een brandend EBD-lampje en de code P2080. Knap werk, want Bobo had geen oplossing behalve naar de Iveco-dealer in Windhoek rijden, 110 km terug!

De supermarkt is tegenover de ingang van de camping, en daar lopen de dames even naartoe, terwijl de mannen wat klussen regelen, zoals een nieuwe band om de velg laten leggen. Iedere kassabon wordt bij de uitgang gecontroleerd met de inhoud van de tas. We lopen tussen allerlei mensen die vragen om eten of geld, wat een armoede hier.

De laatste deelnemer, die pas tegen vijven aankomt, heeft de app wel gelezen over de slechte weg en dat wij zijn teruggekeerd, maar heeft de 100 km extra wel gereden. Hij vond het anders een lange dag op de camping.

Wij duiken even het koude zwembad in bij 38°C, heerlijk afgekoeld. Er scharrelt steeds een springbokkie over de camping, genietend van het groene gras en volop water bij de sproeiers.

Om half acht gaan we naar binnen, want de muggen willen ons opeten.

We ontbijten vandaag voor het eerst buiten, het was een warme nacht. De wekker ging vanwege de malariapillen, en we sliepen nog. Iedere dag op dezelfde tijd pillen innemen valt niet mee in een ongeregeld leven, net zoals een lepel pindakaas eten op een nuchtere maag.

We vertrekken pas om 9 uur omdat de route vandaag kort is en er onderweg geen museum of iets dergelijks te bezoeken is. Khorixas slaapt nog na een nacht vol muziek en plezier. We rijden het eerste stuk op een verharde weg en laten de motor veel toeren maken om het roetfilter te laten regenereren. Dit gebeurt omdat de auto steeds op lage snelheden rijdt. Na 8 km slaan we af en rijden we weer onverhard.

We speuren naar olifanten, want er is een kans dat we ze vandaag gaan zien. Veel stof in de lucht, niet alleen achter ons door de camper, maar ook voor ons door de wind; we hebben allebei een verstopte neus. Hier zien we weer termietenheuvels, die wel meer dan een meter hoog kunnen worden. Binnenin zit een ingenieus systeem dat zorgt voor koelte onder de grond.

We zwalken over de weg op zoek naar de beste plek om te rijden. We komen door Fransfontijn, een kleine plaats met een kerk, politiebureau, scholen en een heus kantoor. Het is zondag, en mensen zwaaien in hun mooiste kleding. We rijden een gebied in met meer begroeide heuvels, grotendeels nog in een kale wintertooi. Een man en vrouw zwaaien vrolijk langs de weg; zij heeft een grote tas op haar hoofd en hij een lange stok in de hand. Zijn ze op weg naar de kerk of misschien op bezoek?

Er komt steeds meer zand op de weg. Er is geen plek meer in de camper zonder stof, ook niet in de kastjes. Alles wat je aanpakt, voelt stoffig; er is geen ontkomen aan. Er zat vanmorgen zelfs zand in de thee, maar het went, of je geeft je eraan over. We hebben het grootste aantal kilometers op gravelwegen gehad. Ondertussen is het om kwart voor tien al 28°C.

We worden staande gehouden door twee dames met een kind, allerlei dozen en spullen. Ze willen graag een lift. Tijdens de koffiepauze in het opwaaiende zand waait de camper heen en weer en biedt ons een plekje in de luwte. De dorre blaadjes lijken op vlinders. Als er een auto aankomt, gaan we snel de camper in om de stofwolk te ontwijken. De koekjes uit een nieuw pak komen al in stukken tevoorschijn.

We rijden verder over de lange, rechte C35-weg, waar opeens een brug opduikt boven een droge rivierbedding. Wanneer zou er voor het laatst water zijn geweest? Misschien een korte, hevige stroom? Het is een hele kunst om het landschap hier te kunnen lezen, voor ons zit het vol geheimen. Er staan koeien achter een omheining. Waar kunnen zij van leven als er geen regen valt?

Een deelnemer appt dat ze een olifant hebben gezien, het is ontzettend leuk om dieren te spotten. Bij ons op de route is er weinig te beleven, maar dat kan zomaar weer veranderen. We komen een boerderij tegen met een zwaaiende man, zien de heuvels hoger worden en de temperatuur oplopen naar 30°C, de hoogste bomen zitten vol weversnestjes, er verschijnen houten stroompalen, af en toe een tegenligger die wel twee keer zo hard lijkt te gaan als onze 50 km per uur, en we zien schrapie die ook op zondag werkt; 14 km per dag is de opdracht, na 4 maanden een week vrij om naar huis te gaan. Velen doen dat niet omdat het te ver of te kostbaar is.

We zien verse olifantenpoep, een teken dat ze hier zijn geweest; wij hopen ze ook te zien. In de spiegels zien we een camper van de groep aankomen, en de vogelnestjes dansen aan de lange takken in de wind—een mooi gezicht. Plotseling zien we een soort hagedis, een Rock Monitor (Kapvaraan) van 40 cm, op de weg. Zodra hij ons doorheeft, rent hij de wildernis in. We krijgen bericht dat andere deelnemers giraffen hebben gezien. Wow. Wild zien is echt geluk hebben.

We rijden Kamanjab binnen en zien, naast een verharde weg, een school en een ziekenhuis. We tanken de auto vol. Tijdens het tanken blijven meisjes bij het raam staan en vragen of we armbandjes willen kopen. Als we even stilstaan, is er van alles te zien; de kofferbak van de auto naast ons zit vol mensen. Het afrekenen van de diesel gaat moeilijk per pin. Bij controle blijkt het bedrag twee keer te zijn afgeschreven; we krijgen het contant terug en waarschuwen de deelnemers in de app, want vorig jaar is dit ook gebeurd bij andere deelnemers. Er is ook geen bon leverbaar.

We zijn benieuwd naar de Oppi Koppi camping, die nieuw voor ons is. De weg naar de camping is niet helemaal goed aangegeven volgens het routeboek en de coördinaten kloppen niet. We zoeken op Google Maps en komen er snel, met in de kielzog twee campers met deelnemers. We appen de juiste locatie door naar de rest van de groep door een locatie te delen, en dat is toch wel heel handig.

We melden ons aan bij de receptie en krijgen te kleine plekken toegewezen. We mogen gaan kijken naar andere plekken en terugkomen om te zeggen welke we nemen. De deelnemers wachten zolang op de parkeerplaats. We zetten plekken uit, gaan terug naar de receptie, laten de deelnemers alvast loten, en rijden samen naar de kampeerplaatsen.

We vragen informatie over de Himba-excursie, maar het meisje bij de receptie weet niets anders dan ons een folder te laten zien. We blijken zelf naar het dorp toe te moeten lopen, 1,5 km verderop, maar waar dat precies is, weet zij ook niet. Als iedereen binnen is, gaan Imke en Gerrit op zoek naar een plek om de campers te parkeren of om te bepalen of we kunnen gaan lopen.

Het water komt hier uit een bron en is voor iedereen drinkbaar. Een goed moment om de voorraad in de camper aan te vullen. Tegen twee uur is iedereen binnen bij 38°C.

Om half vier houden we een korte briefing over de gang van zaken morgen, als we naar het Etosha Park gaan. Om vier uur carpoolen we in de campers van de reisleiding naar het Himba-dorp, anderhalve kilometer verderop. Er is een grote aangelegde parkeerplaats, heren- en damestoiletten, en een informatienummer op een bord. De gids staat ons op te wachten. De Himba's zijn nomaden, hebben veel rituelen en leven van geiten en koeien. Uiterlijk is belangrijk en zegt iets over hun levensfase. Zo dragen getrouwde vrouwen een kroontje van geitenleer op het hoofd. Als ze volwassen zijn, smeren ze hun lichaam en haar in met geitenvet, kruiden en oker, om bestand te zijn tegen het woestijnklimaat. Vrouwen dragen kleding van dierenhuiden. Meisjes dragen hun haar in twee vlechtjes op het voorhoofd. Bij kinderen van 10 jaar worden de onderste twee tanden eruit getikt met stok en steen; hierdoor kunnen ze de beroemde klikgeluiden goed maken. Bij gebrek aan water reinigen ze hun lichaam met gedroogde, brandende kruiden. De rook gaat onder de armen, in de nek, in het haar en tussen de benen.

Ze leven in eenvoudige hutjes van stokken en koeienmest. Een Himba-dame voelt aan Tineke's blanke huid om te kijken of die niet aflaat, en kijkt vol ongeloof. We zijn voor vijf uur weer terug.

Op de camping lopen struisvogels rond. Alle deelnemers gaan eten in het restaurant en als wij de airco aanzetten in de camper, wordt het ineens overal donker. Er wordt gezocht naar een oplossing met een medewerker van de camping, maar het duurt zeker een uur en de airco kan niet meer worden gebruikt.

Om 7 uur vertrekken wij richting het Etosha National Park. Bij de meeste deelnemers brandt al licht want iedereen verheugt zich op het Etosha park. Om half acht is iedereen op pad.

Al snel heeft een van de campers pech. De turboslang is losgeschoten. Gelukkig is Gerrit, onze technische man, alert en weet hij het snel te repareren. Hierdoor kan iedereen het park zonder verdere vertraging binnenkomen.

Na slechts 12 km rijden, zien we onze eerste giraffe langs de weg. De termietenheuvels die we passeren zijn vaak om boomstammen heen gebouwd, en het rode zand geeft ze een bijzondere uitstraling. De weg is prachtig en goed verhard.

Na 67 km rijden, bereiken we de westelijke Galton Gate van het Etosha Park. Dit park is een van de grootste natuurreservaten in zuidelijk Afrika en bestaat voornamelijk uit een enorme zoutpan die ooit een meer was. Hier leeft een indrukwekkende hoeveelheid wild, waaronder olifanten, giraffen, zebra's, leeuwen, neushoorns, en antilopen. Een aantal deelnemers is al binnen, en als wij aankomen, komen er alweer twee campers aanrijden. We hebben iedereen via de app uitgelegd hoe de procedure bij de ingang verloopt, maar omdat er geen verbinding is, geven we hen ter plekke instructies over welke loketten ze moeten bezoeken voor de toegangskaarten en waar ze kunnen betalen. De toegang kost 1400 NAD voor vier dagen, en pinnen is niet mogelijk omdat het apparaat nog niet is opgeladen, dus alleen contante betaling is mogelijk.

We rijden meer dan 200 km door het park. De beste tijd om wild te spotten is vroeg in de ochtend en laat in de avond. Toch zien we al snel zebra's die de weg oversteken, een soort reeën, en struisvogels. Bij de eerste waterpoel staan oryxen, zebra's, springbokken, en skeletonvogels.

De weg in het park blijkt, tegen eerdere berichten in, in slechte staat te verkeren. Bij de volgende waterpoel staan een aantal bruingetinte dieren in en om het water. We stoppen bij camping Elephant Rush en lopen over een gladde loopbrug naar een schitterende waterpoel, waar we verdekt dieren kunnen spotten. En dat lukt! Helaas steekt er plotseling een zandstorm op. We waarschuwen de andere deelnemers via de app over deze mooie plek, en gelukkig kunnen we hier een bericht verzenden. Er komen deelnemers aanrijden met wie we even praten, maar door de storm is dit lastig.

Vanaf hier is de weg 40 km lang verschrikkelijk. We controleren regelmatig of we een lekke band hebben, want het is alsof we door een zandmist rijden. Er is geen ontkomen aan het zand, dat zich overal in de camper nestelt. Zelfs een overstekende struisvogel is nauwelijks zichtbaar door het opwaaiende stof. Bij een pauze schudt de camper flink heen en weer door de storm. De dieren zoeken ook dekking; een eenzame giraffe is amper zichtbaar in de verte. We zien een olifantenstier drinken bij een waterpoel, omringd door een menigte dieren, waaronder een vos die een vogel probeert te grijpen, struisvogels, springbokken, en oryxen. Het is een prachtig gezicht, als een soort Ark van Noah.

We openen het raam om foto's te maken, maar het zand waait regelrecht naar binnen. Onderweg spotten we stokstaartjes die trouw aan hun naam op de uitkijk staan. In de verte zien we een rookpluim, maar het blijkt een wervelwind te zijn die vlak voor ons langs draait.

Het laatste eind naar de camping zien we een neushoorn, wat een geluk hebben we vandaag. Een eindje verderop staan allerlei autos stil. Dan is er meestal iets aan de hand. Hier staan 6 giraffes en een grote groep zebras eromheen, prachtig. We zetten de drankjes voor vanavond koud in de koelkast.

Dan gaan we door de Galton gate uit het park en krijgen we controle op de uitvoer van vlees, dat is verboden. Ze kijken in de diepvries en we moeten onze gegevens invullen. Nog 9 laatste kilometers over een geweldige weg en dan zijn we om half vijf bij de camping. We zijn vandaag amper uit de auto geweest want dat is verboden in het park, een echte dag in de auto van negen en een half uur.

Nog geen rust want als we bij de receptie vandaan komen, is de eerste camper ook al aanwezig. Samen rijden we naar het kampeer terrein verderop. De andere deelnemers komen om al snel aan. Iedereen kan vandaag zelf een mooie plek kiezen, waar ook op het kampeerterrein.

Tillie en Tineke maken de hapjesplank klaar en zetten de drankjes neer. Alles wat uit de kasten komt zit onder zand en er heeft er een pak wijn gelekt. Maar dan is het 18 uur; Happy Hour.

We starten met een informatieblokje over de komende dagen in het park en de reisdag naar de volgende camping. Achter de camper lopen in de schemering Dikdik's. Een soort mini-hertjes. We eten in het campingrestaurant met buffet en livemuziek. Bij terugkomst lopen er vijf zebra’s naast onze camper te grazen, de laatste verrassing van vandaag. Een schitterende lange maar ook vermoeiende dag.

Iedereen vertrekt vandaag wanneer hij wil. De eerste om half acht, de laatste om 9 uur. Dan vertrekken wij ook met het technische team. Eerst de tank vol diesel en water inslaan. Bij de Anderson Gate het permit laten zien, en we zijn in het park voor de komende drie dagen.

Na anderhalf uur rijden slechts 1 springbokje en 1 auto gezien. We rijden door een compleet leeg gebied.

Iedereen rijdt naar de volgende camping in het park, 100 km verderop, en kiest zelf de route. We vragen ons af of we de juiste route hebben gekozen, maar aan de verse olifantenpoep is te zien dat ze hier ook rondlopen. Veel waterholes staan helaas leeg. Het schijnt dat sommige waterholes worden gevoed door onderaardse gangen vanuit het grootste natuurlijke meer van Namibië, het Otjikotomeer, dat weer ondergronds verbonden is met het 15 km verderop gelegen Guinasmeer.

De komende drie dagen kan iedereen precies invullen zoals men wil: vroeg of laat weg, zelf rijden of een georganiseerde game drive boeken.

In de buurt van de Gemsbok Vlakte Waterhole lijken drie hijskranen te staan, maar door de verrekijker blijken het giraffes te zijn, ze zijn reusachtig. Wij gaan bij de waterholes staan waar veel wild staat en wachten af of de giraffes komen drinken. Dat is het mooie van de waterholes: de groepen dieren wisselen elkaar af, het is een komen en gaan.

Wonderbaarlijk hoe de dieren opgaan in de omgeving. Aan de andere kant lijken er olifanten aan te komen, maar ze lopen te snel; als we wachten blijken het oryxen te zijn. Er komt een nieuwe kudde springbokkies in lijn naar het water lopen en de giraffes, die met zes zijn, komen steeds dichterbij. Ondertussen steekt de wind weer op. Voor ons ligt het water en de giraffes komen van achteren.

Dit alles krijgen we alleen maar te zien door de aangelegde waterholes, wat een schitterend gezicht. Omdat we lang blijven staan, zien we ook dat springbokkies vechten met elkaar, of zou het stoeien zijn?

De giraffes slaan af. Zou het door onze camper komen dat ze een omtrekkende beweging maken? Je merkt eigenlijk nooit een reactie op de grote witte auto. Hoe zullen ze het ervaren?

De girafverkenner staat een poos naar onze camper te kijken. Wij kunnen naar alle kanten door de camper naar buiten kijken, maar eruit mag niet in het park.

We fotograferen door de achterruit hoe de giraffes dichterbij komen, maar er parkeert een game drive auto in beeld. Dan terug naar de cabine, waar de giraffes heel bedachtzaam het water naderen. Eindelijk gaan de voorpoten uit elkaar en kunnen de eerste giraffes drinken. Als nummer 5 en 6 dichterbij komen, zijn de eerste vier klaar met drinken. Tijd voor de aflossing. Opeens komt er onrust. Springbokkies en giraffes rennen weg, de waterplas is leeg.

We kijken door de achterruit en er komt een kleine olifant aanlopen die gaat drinken. De hiërarchie is hier duidelijk. Stap voor stap komen de springbokkies weer dichterbij. De giraffes blijven op veilige afstand kijken. Als het olifantje vertrekt, kunnen de wachtende zebra’s en struisvogels komen. Er staat nog één giraffe die uiteindelijk zonder water de groep achterna gaat. Wat een magnifiek schouwspel.

Onze collega's komen naast ons staan. Raampjes open en we kunnen praten. We staan nu met vier campers van onze groep hier.

Vandaag voelt voor ons als een vrije dag en dat is fijn. Het is toch een hele klus om de karavaan gaande te houden. Als de deelnemers denken dat wij niets doen, doen we ons werk goed, dan loopt alles gesmeerd. Wat het technische team doet, is veel zichtbaarder.

Na een uur gaan we verder naar de Olifantsbad Waterhole. Er is geen dier dat drinkt; ze staan allemaal op te letten. Wat zou er aan de hand zijn? Slechts de oryx drinkt even onrustig en vertrekt dan weer. Een hele groep springbokkies blijft staan aan de waterkant zonder te drinken.

Bij de Aus Waterhole ligt een grote dode olifant aan de overkant van het water, op grote afstand. Daarnaast schijnt een leeuw te liggen, maar dat is te ver voor onze verrekijker. In de bomen zitten drie gieren te wachten op een hapje.

De wegen zijn ontzettend slecht, of noemen we het avontuurlijk? Af en toe zijn ze een beetje goed en dan zijn we blij. Het schiet niet op, en omwille van de tijd laten we diverse waterholes schieten om op tijd bij camping Halali te zijn.

Onderweg, langs de doorgaande C38-weg, is het zo vlak als in Noord-Groningen, met graanvelden en kwelders. Eerder deed het landschap ons denken aan grote Drentse heidevelden, we blijven noorderlingen.

Er loopt een zebra over de weg en dan is er altijd een groep in de buurt die volgt. Een zandtornado in de verte, en hier worden de eerste potholes geïntroduceerd. Dat betekent vaak flink op de rem.

Er steekt een grote groep wildebeesten over en even later springbokkies; ze zijn allemaal op weg naar een waterhole vlakbij.

We komen als eerste aan op de camping om half vijf. We sturen iedereen de locatie van onze kampeerplek met info over het buffet en de te reserveren Game Drives (met een ranger in een auto die het park in gaat op zoek naar wild).

Na vijf minuten komt de eerste camper aan en om half zes is iedereen binnen. De weg was enorm slecht, “entree verdubbelen en schrapie inzetten” is ons advies.

Het plaatsen van de campers gaat eenvoudig. Iedereen heeft een picknicktafel, braai en stroompunt.

Na het eten lopen we in het donker een kilometer naar de prachtig aangelegde en verlichte waterhole in de rotsen. Water, trui, zaklamp en fleecedeken mee.

We komen op het juiste moment. Een grote kudde olifanten staat te drinken. Vanuit het donker komt nog een kudde olifanten met wel zes kleintjes. Ze blijven komen totdat er 30 olifanten voor ons staan, ongelooflijk. Ze bewegen traag, er gebeurt bijna niets, maar het is een schitterend schouwspel.

Hyena’s, neushoorns, een stekelvarken en een vos willen ook drinken maar krijgen echt geen kans. Olifanten zijn de baas.

Wanneer de kudde na twee uur is vertrokken, komen vier neushoorns drinken. Nu mogen de andere dieren nog niet drinken. Om half elf lopen wij voldaan terug naar de camping.

Vroeg op om de malariatabletten in te nemen. Dit moet tijdens de maaltijd, dus snel de pillen inslikken is niet de bedoeling. Gelukkig lacht de zon ons alweer tegemoet.

De meeste deelnemers hebben geen zin om het park uit te gaan en dat heeft helaas alles te maken met de slechte wegen. Velen doen een wasje en sommigen gaan het zwembad in.

De waterhole heeft heel veel aantrekkingskracht en steeds tref je er andere dieren aan. Picknickmand mee en uren kijkplezier in de schaduw. In de zon is het wel 38°C vandaag.

Giraffes, springbokkies en olifanten komen zich laven aan het water, waarin ze allemaal ook hun behoeftes doen. Het is een komen en gaan van dieren en deelnemers hier.

We duiken ’s middags het zwembad in en hebben het helemaal voor ons alleen. Daarna het verslag bijgewerkt en de voorbereiding voor de komende dagen alvast gedaan. Er is weer veel te vertellen.

Na het eten zijn we naar de waterhole teruggegaan. We zien een olifant en twee neushoorns bij de ondergaande zon. Na een half uur komen er 8 olifanten bij, met een romantische ontmoeting... 

Na een kwartier komt een groep van 25 springbokkies, die amper durven te drinken door de aanwezigheid van olifanten. Na vijf minuten een parade van 9 olifanten, groot en klein, met flinke dorst. Ze duiken het water in om te drinken en te spelen. Er wordt af en toe gefluisterd om ons heen.

De zon gaat ongemerkt onder tijdens het schitterende schouwspel en de neushoorns komen stilletjes weer dichterbij geslopen als de eerste groep olifanten vertrekt. Samen drinken is er niet bij. Een gekwetter van jewelste; de olifanten zijn verdwenen en nu hebben de neushoorns vrij spel. Ze staan lijnrecht tegenover elkaar, wat in de waterspiegel heel mooi te zien is. De lampen gaan aan; het schijnt voor de dieren geen verschil te maken. Nu komen er twee vosjes tevoorschijn om te drinken. De maan verschijnt en weerspiegelt in het water met de poolster, wat een geweldig beeld.

En dan is de waterhole leeg, niets laat meer iets zien van al het moois dat we zagen, maar niet voor lang.

Na vijf minuten komt een volgende olifant alleen aan. Na een half uur gaat hij weg en is de waterhole weer leeg, op vleermuizen en muggen na.

Na een paar minuten komen er twee dieren uit de bosjes die we niet herkennen. Ze staan minutenlang stil om te kijken of de kust veilig is. Ze kiezen het hazenpad als er weer een olifant aankomt met in zijn kielzog vier anderen, waaronder een heel kleintje.

Dan is het voor ons tijd om te gaan, we hebben genoten.

Wij vertrekken tegen 9 uur met het technische team, dan zijn alle deelnemers al vertrokken.

Vandaag beginnen we met zebra's. In dit gebied hebben ze een oker ondertoon: de Hartmann-zebra.

Bij de waterhole is het een komen en gaan van zebra's, ze lopen in harmonie tegen elkaar in. Het is een zebra-dag vandaag, met een levend zebrapad.

Vier hornbill-vogels in een boom met bladeren, dat is een zoekplaatje. Deze vogel is bekend van de Lion King-film. Het is hier veel groener in het park dan waar we gisteren reden. Twee stokstaartjes voeren een show voor ons op. Dan weer twee giraffes, springbokkies en verse olifantenpoep. Een struisvogel op de vlakte, omringd door springbokkies en een groep wildebeasts. Je komt ogen tekort.

Het Etosha-park is ongeveer zo groot als half Nederland, waarvan de helft de zoutpan bestrijkt. We rijden langs de rand, zover je kunt kijken: zout. Toch zijn er veel dieren hier, vooral grote groepen hartebeesten, wildebeasts en natuurlijk zebra's.

Dan wordt de weg geblokkeerd door een zebrapad. Ze blijven rustig staan en wij ook. Erachteraan komen de oryxen. Zo bijzonder dat dit allemaal op en rond de weg te zien is.

De volgende verrassing is een groep olifanten in de bosjes. Het valt op hoe de dieren opgaan in de omgeving, kunstig. Sommige foto's zijn dan ook zoekplaatjes.

Op de zoutpan, waar we weer langsrijden, is helemaal niets. Wat indrukwekkend! Een zoutvlakte zo groot als drie Nederlandse provincies.

Op weg naar de Okerfontein-waterhole zien we enorm veel dieren: giraffes, vogels, wildebeasts en natuurlijk zebra's, te kust en te keur.

Boven ons vliegen schaduwen, het zijn tientallen gieren die boven ons zwermen. Enorme vogels zijn het. We krijgen het dode dier niet in de gaten, maar er zitten vele vogels op de grond en in de bomen. We wachten een kwartier op de wisseling van de wacht, maar helaas.

Richting de camping zien we drie olifanten in het kale landschap. Wat een geweldige dag!

Een paar honderd meter verderop stapt een giraffe voor ons de weg op, waardoor we moeten remmen. Er stonden al een paar giraffes. Springbokkies doen zich enthousiast tegoed aan de gele bloemetjes aan de doornige struiken.

Er staan mensen naast twee auto's, wat vreemd is in het park. Het lijkt alsof er een dier is aangereden, maar als we dichterbij komen, ligt er een ranger onder de auto en gelukkig gaat het om een lekke band.

Door al het stof voelt ons haar aan als stro, en er zijn ook vandaag allerlei zandtornado's om ons heen. Morgen gaan we de verharde weg weer op na 1500 kilometer gravel- en zandwegen, en daar kijkt iedereen wel naar uit.

Een deelnemer appt dat de bandenpomp bij het tankstation op de camping kapot is. Dat komt slecht uit, want de banden moeten vandaag of morgen opgepompt worden.

Bij aankomst informeren wij of de pomp morgen klaar is, maar dat is niet zo. Twaalf kilometer buiten de poort gaan we het morgen proberen.

Tegen drieën zijn we op de camping. We melden de groep aan en zoeken de plaatsen op de camping, 200 meter verderop. De locatie wordt naar de groep geappt.

Het is erg heet op het grote grasveld, 39°C. We loten als de deelnemers aankomen. Iedereen is tegen zes uur aanwezig.

De deelnemers hebben allemaal een eigen verhaal bij aankomst: waar ze zijn geweest, wat ze hebben gedaan en gezien. Eventuele problemen, zoals vandaag een magnetron die van zijn plaats was gerammeld. En er is vandaag een cheeta gespot! Ze waren zo blij. Dat lukt niet iedereen, fantastisch!

Wij lopen naar het kasteel, dat een folly is (nep dus), maar wel leuk. Daarnaast is een zwembad waar we vandaag geen tijd voor hebben, een restaurant, een winkel en veel huisjes die worden verhuurd.

Na het eten lopen we met onze collega's naar de verlichte waterhole achter de camping, waar we alleen een giraffe zien.

Bij terugkomst verzenden we wat informatie via WhatsApp over de route van morgen, wat aandachtspunten en een dagkrant. En dan is de dag voorbij.

We vertrekken om 7 uur als de poort opengaat en na 100 meter staan er al zeven giraffes, ze zwaaien ons het park uit.

Vlak voor Tsumeb eindelijk getankt en de banden opgepompt. De compressor op de camping was kapot en het tankstation net buiten het park was nog niet bemand. We hebben de eerste 100 km op zachte banden op asfalt gereden, geen probleem, alleen het verbruik ligt hoger.

Rond de afslag naar Tsumeb veel levendigheid. Mensen lopen langs de weg en liften. Hier wordt hooi verhandeld, er is een oud-ijzerhandel en er is een woonwijk. We zien ook twee mensen op de fiets, dat is heel bijzonder hier. Verder geiten- en schapenhoeders, koeien die vervoerd worden en koeien in de wei. Een mooie afleiding, want de weg is "saai" na Etosha, we hebben alleen wat dikdiks gezien.

We gaan een flinke ruk van 700 kilometer naar het noorden maken de komende dagen om in de Caprivistrook te komen, de grootste binnenlandse delta van de wereld.

Na 160 km even kijken bij het kerkje Maria Bronn met kloosterschool. Op verzoek van een deelnemer sturen we een locatie. Er wonen hier door de week 280 kinderen die op vrijdag naar huis gaan. Kinderen worden opgehaald met grote bussen en aanhangers voor de bagage en overal naartoe gebracht. Ze worden op de hoofdweg afgezet en lopen dan soms wel 10 kilometer het binnenland in naar huis.

We komen bij een tankstation waar de banden en de tank vol gaan. De voorruit wordt altijd gewassen, maar op speciaal verzoek worden nu alle ramen van de camper gedaan.

We rijden verder en komen langs de afslag naar de grootste meteoriet van de wereld in Hoba van 60 ton ijzer. Het is 24 kilometer ernaartoe over een onverharde weg; wij rijden door.

In Grootfontein kunnen we eindelijk weer boodschappen doen, we zijn totaal door de voorraad heen. Boodschappen doen hier is geen feest: veel armoede, mensen vragen of je rijst mee wilt nemen of geld wilt geven. Als tegenstelling staan voor ons in de rij kinderen van een privéschool, die flesjes cola en koeken kopen. Wij nemen een zak rijst mee voor de jongen die op onze auto heeft gepast. Een andere jongen zegt ook opgepast te hebben. Hij krijgt geld, maar vindt het te weinig en probeert er meer uit te halen. Rijst is hier duurder dan in Nederland; vreemde zaak. Het prijsniveau van boodschappen is ongeveer gelijk aan dat in Nederlandse supermarkten. Hier wordt het meeste maispap gegeten door de lokale bevolking, soms met vlees of met groenten, net waar geld voor is. In de winkel lopen dames rond in Herero-kleding en er liggen echte kippenpoten in de schappen, en dat geeft de armoede al aan.

Net op pad op de B8 een roadblock, maar wij kunnen doorrijden. Onderweg zien we dat een vrachtwagenchauffeur een lift geeft aan schoolmeisjes, zo komen de kinderen steeds dichter bij huis. Hier rijden enorm lange vrachtauto's rond, volgeladen met koper, ze halen ons vaak in. Op de mooi aangelegde asfaltweg rijden erg weinig auto's, maar wel hele mooie, zoals VW Beetle, Audi en Toyota. Vreemd na dagen alleen maar 4x4-auto's te hebben gezien met toeristen. Er rennen wrattenzwijnen over de weg, ook bekend als Pumbaa uit de Lion King-film, zo leuk. We krijgen zin om de film nog eens te bekijken.

In Namibië is de mogelijkheid tot Hunting Safaris. Dan mag je wild schieten, al naar gelang je betaalt. Het is legaal in Namibië. Voor 52.500 Amerikaanse dollars mag je bijvoorbeeld de grootste olifanten schieten die je kunt vinden. Inclusief foto…

Het is heet, om 12 uur al 31°. Er loopt een kudde koeien met herder langs de weg om te grazen. Er wordt erg veel vlees gegeten in dit land.

Wij zijn om twee uur op de camping en schrijven iedereen in. Dat gaat fantastisch: de deelnemers hoeven hiervoor nooit naar de receptie en kunnen zo doorrijden naar onze kampeerplek die we aangeven per locatie in WhatsApp. De eerste deelnemers zijn er om half drie, ze hebben de meteoriet niet bezocht, maar van andere deelnemers krijgen we foto's en verhalen dat ze een rondleiding hebben gehad.

Op de camping lopen dikdiks rond, schattige kleine hertjes met grote oren. We maken veel pastasalade, zodat er vanavond in ieder geval voldoende eten is tijdens het buffet. We koken de pasta in de waterkoker, dat lukt, net zoals we er eieren in koken, zo handig. We hebben ook een echt Afrikaans toetje geregeld: vanillevla met een cakeje en ananas. De drankjes staan koud.

Ondanks de hitte toch de ramen aan de binnenkant schoongemaakt en de binnenkant van vier kastjes die lek waren en waar een centimeter zand in lag. Ondertussen komen de deelnemers binnen die allemaal een ruime plaats hebben; de elektriciteit is minimaal, dus de boilers en airco's blijven uit. De fan kan wel aan. We vertellen ze waar de waterhole is, het wifi-wachtwoord, over het restaurant en waar de toiletten en douches zijn.

Deze camping is leuk om te ontdekken, er zijn bijzondere dingen neergezet, opgehangen en gebruikt. Deelnemers komen de waterslang halen om de tank bij te vullen, vragen of de magnetron wel gebruikt kan worden.

Onze collega's komen om vier uur aan en hebben een lekke band gehad, door een dikke doorn in de wang. Morgen op zoek naar een reparatiemogelijkheid.

Een grote vrachtauto komt om half vijf de camping oprijden. Mensen stappen uit en de kleppen onder de zitplaatsen gaan open. De tentstokken en tassen worden uitgepakt en iedereen gaat een tentje opzetten. Ondertussen kookt de kok, die ook chauffeur is. De reisleider helpt ook mee. Na een poosje komen de matrassen, slaapzakken en tassen tevoorschijn. 

We krijgen een appje van deelnemers dat ze zijn verdwaald, maar nu de juiste route te pakken hebben, offroad rijden en tegen kwart over zes zullen aankomen. We hopen dat ze er zijn en direct kunnen aanschuiven bij het buffet.

Om half zeven is het iets afgekoeld en komen we samen voor een buffet. Iedereen heeft een gerecht gemaakt of gekocht en dat wordt op een tafel gezet om samen van te eten. Deze keer is er weer veel informatie te delen, aantekeningen maken mag. Het toetje is een leuke verrassing en het is een hele gezellige avond geworden.

Na het ontbijt en douchen zijn we naar de waterhole gegaan. Er zijn heel veel vogels op dit tijdstip. Je zou hier aan de bar kunnen zitten waar een waterhole-camera hangt, en als er iets te zien is, kun je naar de waterhole lopen. Maar wij gaan zitten wachten bij het water. Er zijn heel veel parelhoenders met hun blauwe koppen, duiven en een soort grijze papegaaien met een kuif.

Travelhome gaat volgend jaar een nieuwe begeleide reis aanbieden. Wij zijn gevraagd om de reis te begeleiden, en dat doen we graag. Eind november weten we of we gaan, want tot 20 november kunnen deelnemers boeken. https://www.travelhome.nl/camperreizen/begeleide-camper-en-cruisereis-west-canada-en-alaska

Deelnemers gaan naar de waterhole, wandelen de 5 km-route vanaf de camping, wassen, vermaken zich bij de wifi-spot en eten samen in het restaurant.

Wij doen dat ook, werken het verslag bij en bereiden ons voor op de komende dagen.

Het is ontzettend heet, en we zoeken allemaal beschutting.

We eten van het buffet in het restaurant en gaan vroeg naar bed. Morgen staat er een lange reisdag op de planning.

Om kwart over zes gaat de wekker en om 7 uur rijden we op de Trans Caprivi Highway/B8. Een dikdik doet ons uitgeleide, daarna steekt een vos over en zien we grote groepen parelhoenders langs de weg.

Bij 69 km is er een veterinaire controlepost in verband met vervoer van vlees vanwege mond- en klauwzeer. We kunnen doorrijden. Vanaf hier betreed je een compleet andere wereld. Veel mensen en dieren leven vlak langs de straat. Langs de weg liggen stapels hout voor de verkoop, er is heel weinig verkeer op de lange, rechte, vlakke weg, op wat vrachtauto's na.

We zien eerst twee ezels langs de weg, veel kwartels, koeien, geiten en nog meer ezels. Kippen en kuikens, en schalen met sinaasappels voor de verkoop. Daarna volgen kraampjes met kannen en kruiken en in een dorp verderop verkopen ze souvenirs van hout.

We zien veel gestrande auto's, dorpjes met rieten hutjes, ezel- en buffelkarren, en de waterkraan blijkt een gezellige ontmoetingsplek. We zien een kerk en zelfs een autosloperij.

We zien ook hele jonge meisjes met een kindje op hun rug. Ontzettend veel vee, groene bomen en struiken.

Hier wonen zoveel mensen, dat hebben we niet eerder gezien in Namibië, want het is ontzettend dunbevolkt. Namibië is na Mongolië het dunst bevolkte land op aarde.

We hebben 14 flessen van 5 liter water gespaard om weg te geven langs de 400 km lange route van vandaag.

Mensen bedenken van alles om het zware water thuis te krijgen. We zagen iemand water halen met een buffelkar, op de fiets, op een ezel en op het hoofd. We zien echter op steeds meer plekken een waterkraan voor de gemeenschap, wat een vooruitgang.

Mensen gaan vandaag, op zondag, prachtig gekleed naar de kerk, vaak kilometers lopen. Ze vinden het fijn als je aanschuift bij de openluchtdiensten en wenken je. Mannen lopen in kostuums. Waar zullen ze die bewaren, vragen wij ons af? Alles is zo stoffig en als je ziet hoe men hier woont, vraag je je af of ze wel een kast hebben. Om 9 uur is het al 28°. De mobiele telefoon is regelmatig oververhit.

Wat een geweldig gebied om doorheen te rijden. Er is zoveel te zien en je zou alles willen vastleggen. We rijden rustig omdat er zoveel mensen en dieren langs de weg leven, en van alles steekt over.

Na 200 kilometer, het midden van de route van vandaag, ligt Rundu, waar we boodschappen doen voor het Happy Hour. Een jongetje past op onze auto en neemt zijn taak serieus. Hij vraagt of we drinken en chips voor hem willen meenemen. Geen alcoholverkoop op zondag hier. Bij de uitgang controleert iemand de kassabon, en hij ziet dat we bier hebben. De chef komt erbij, maar het is 0% bier, en dat mag.

Wat een bedrijvigheid in dit stadje: taxi's, een trouwerij, een verjaardagsfeest en er is hier een universiteit.

De bussen met bagagekarren erachter rijden alweer langs om de leerlingen overal vandaan te halen die weer intern gaan. Wie het verste weg woont, is het kortste thuis.

We rijden verder en komen in het begin van de Caprivistrook. De Caprivi- en Zambezi-rivieren vormen de grens met Angola, waar we de komende tijd parallel aan zullen rijden.

We zien 's middags maar weinig mensen meer langs de weg. Misschien zoeken ze dekking bij 34°>. Ze zitten soms in groepjes bij de hutjes, halen water of lopen met hout. De mooie kleding is hier niet meer te zien. De mensen blijven enthousiast zwaaien als we langsrijden.

Na 300 km staan er paars bloeiende bomen naast de weg.

Water weggeven lijkt achterhaald; gelukkig zijn hier waterkranen voor iedereen op redelijke afstand, zo lijkt het.

Tijdens een pauze komen drie jongetjes bij de camper staan en vragen om geld. Ze willen ook wel water en een snoepje. Als we de gemaakte foto laten zien, zijn ze blij.

Na 400 km komen we aan in Divundu, waar veel levendigheid is. Er is een nieuw winkelcentrum gebouwd met een supermarkt. We tanken diesel (50 ppm) bij een Shell-station. Wanneer we even later de bocht om rijden, zijn we vlak bij de rivier. Wat een leven! Er wordt gewassen en gespeeld in het water en auto's worden schoongemaakt.

Een stukje verder slaan we af naar Nunda River Lodge, een camping aan de Caprivi-rivier. Als we naar de receptie rijden, staan alle campers van onze groep daar al geparkeerd. Wat een verrassing!

We hebben ze niet voorbij zien komen. We zien de deelnemers ook niet.

We hebben iedereen ingeschreven, de facultatieve excursie geregeld, de facultatieve bbq besproken, onze kampeerplaatsen toegewezen gekregen en we zijn klaar voor de loting, maar nog steeds is er geen deelnemer te zien. We sturen een appje of de deelnemers naar de campers willen komen. Ze komen er snel aan, ze zaten bij het water op het terras, waar wij ze niet zagen.

We kunnen ze allemaal blij maken door ze op een schitterende plek aan de rivier te plaatsen.

Om 18 uur is het Happy Hour bij een prachtige zonsondergang aan de rivier, waar veel vogels, krokodillen en nijlpaarden leven.

We spotten en horen in de verte nijlpaarden, geweldig!

De nijlpaarden komen soms 's nachts de camping op. Gelukkig is er de hele nacht een bewaker aanwezig die ze met een zaklamp terug het water in stuurt.

Vanmorgen begonnen we met de financiële administratie en het bijwerken van het verslag. We schrijven in het verslag onze bevindingen over de campings, excursies en restaurants die in het programma zitten. Daarnaast noteren we per dag wat er is gebeurd en als er bijzonderheden met de deelnemers zijn, schrijven we deze in een aparte bijlage. Verder noteren we tips en wetenswaardigheden voor onze collega's, zodat zij daar hun voordeel mee kunnen doen, en kunnen we suggesties doorgeven aan de productmanager voor een volgende reis. Ook houden we het routeboek onderweg up-to-date.

Sommige deelnemers verkennen het naastgelegen Mahango Game Park. Een route van 10 km kan met onze campers door het park worden gereden. Wie meer wil zien, kan voor een game drive kiezen met een 4x4-auto. Iedereen geniet van de vrije dag aan de waterkant, met zicht op nijlpaarden die soms toch rotsen blijken te zijn, of andersom. Overdag laten ze zich niet zien, maar tegen de schemering en de hele nacht zijn ze zeer actief op het land om te grazen.

Af en toe vaart er een bootje met toeristen langs, en kinderen die op het eiland wonen gaan in de rivier spelen, wat wij griezelig vinden. Het water is hier ondiep. Nijlpaarden kunnen niet zwemmen, maar alleen over de bodem lopen, en verdrinken in diep water. Ze kunnen 8 minuten onder water blijven om te grazen.

De dames die de vakantiehuisjes schoonmaken, gaan de bedden verschonen. Ze lopen moeiteloos met een stapel lakens op hun hoofd, wat een prachtig gezicht is. Ze poseren ook graag en vinden het erg leuk om de foto terug te zien.

Na het zwemmen in het koude water van het zwembad gaan we op het grote terras boven de rivier zitten, speurend naar dieren, maar het lijkt erop dat ook zij zich gedeisd houden in de hitte. De vogels zijn echter wel actief en pakken onverwachts eten uit je hand.

Het terrein is hier prachtig aangelegd met bijzondere bomen en planten die wij kennen als kamerplanten. Omdat hier veel water voorradig is, lukt het om ze te behouden.

We duiken om vier uur nog een keer het zwembad in. Het water komt uit de rivier, net zoals het water dat uit de kraan komt, na een grove filtering. De lokale bevolking drinkt het, maar wij worden gewaarschuwd om het niet te drinken.

Rond half vijf worden de muggen weer actief. Er zijn ontzettend veel muggen bij de rivier en in het gras dat de hele dag wordt besproeid. Dit is het gedeelte van Namibië waar we beducht moeten zijn voor malaria, en daarom gebruiken we antimuggenspray met DEET.

Om 7 uur gaan we met de hele groep facultatief eten in het restaurant. Het is een braai met buffet, zoals vaak hier. Aan het eind komt het personeel zingen en dansen voor een fooi, een mooie afsluiting van de dag.

Vandaag beginnen we met het verschonen van het bed, de afwas en het legen van het toilet. We lopen langs de deelnemers voor een praatje en zien dat in de rivier wordt gevist vanuit een holle boomstam.

Rond half twaalf, wanneer het heet is, gaan we naar het Mahango Game of Bwabwata National Park. In de camper is het onderweg koel met de airco aan, en de deelnemers kwamen gisteren enthousiast terug.

We zien hier bijna geen oudere mensen of leeftijdsgenoten en zoeken op hoe dat zit. De levensverwachting in Namibië is voor mannen 44,5 jaar en voor vrouwen 42,3 jaar, wat een gemiddelde van slechts 43,4 jaar oplevert. Dat is even schrikken. Verderop lezen we dat de gemiddelde leeftijd 64 jaar is. Wie weet wat klopt? Er leven maar iets meer dan 2 personen per km².

Onderweg zien we een openluchttelefoon voor de gemeenschap. Bij de ingang van het park duurt het zeker een kwartier om een toegangsbewijs te bemachtigen. Het is ook een doorgaande weg, en hier kun je de camper registreren om door te rijden. Wij betalen €12,50 omdat we voor het park komen. We kunnen met de camper een route van 15 km rijden; de rest van de route is alleen toegankelijk voor 4x4's. Ze drukken ons op het hart om niet van de weg af te wijken, vanwege het risico om vast te komen zitten.

We zien eerst zebra's, springbokken, drie olifanten en een sprinkhaan op de voorruit. Veel dieren houden zich schuil bij 39°C. Een groep apen zit onder dorre takken en in de verte zien we een groep van wel 20 olifanten bij de rivier. Even verderop staat een groep van wel 60 olifanten. Wat een geweldig gezicht. Wat op rotsen lijkt in het water, blijkt een groep van wel 25 nijlpaarden te zijn. Hun oren verraden dat het geen stenen zijn.

Lepelaars bivakkeren op het eiland, en de springbokken vallen helemaal weg in het gele gras.

Op de terugweg stapt een groep olifanten voor ons de weg op en ineens wemelt het om ons heen van de olifanten. Wat geweldig! Je ziet aan de afgeknakte bomen en de poep dat dit het land van de olifanten is. Ook hier staan reusachtige termietenheuvels.

Een neushoornvogel in een boom zit met zijn snavel open bij 41°C. Vier elanden steken over en stoppen als ze de camper zien.

Om 16:30 uur gaan we met de hele groep aan boord voor een facultatieve excursie naar de Popa Falls, een grote stroomversnelling met een daling van ongeveer 4 meter, die zich uitstrekt over de volle breedte van de 1,2 km brede Okavango-rivier. Hier leven krokodillen, nijlpaarden en wel 400 vogelsoorten, zoals de grote ijsvogel en Afrikaanse zeearenden.

We zien de grote bijeneter, de Kingfisher en een kleine krokodil. Een stukje verder staat een vogel naast een krokodil, die we pas zagen toen we dichterbij kwamen. Twee mannen in een boomstamboot vissen op de originele manier.

Er wordt weer veel gefotografeerd; dit is een walhalla met zoveel moois voor de lens. Verderop in de rivier ligt een groep nijlpaarden. Ze leven ongeveer 50 jaar. Het vlees is eetbaar, maar er mag niet op gejaagd worden.

We varen langs de oever waar lodges en campings zijn, waaronder die van ons. Wat hebben we een geluk gehad met onze mooie plekken aan het water.

We leggen aan bij een eilandje in de rivier, vlak bij de waterval. We krijgen een drankje en wat snacks, maken een groepsfoto en varen na een half uur terug naar de lodge. Onderweg genieten we van een prachtige zonsondergang. Een schitterende dag.

We zijn vroeg op pad voor een route door de Caprivistrook. Vroeg in de ochtend hoorden we nijlpaarden dichtbij onze camper, maar we hebben ze niet gezien.

We rijden weer over de lange Trans Caprivi Highway B8, vandaag 333 km rechtdoor, parallel aan de grens met Angola.

De wereld komt langzaam op gang, mensen lopen naar hun werk en kippen steken de weg over.

We rijden dwars door het Bwabwata National Park, waarvoor we geregistreerd worden en ons rijbewijs moeten tonen. Gisteren gingen we naar het Mahango Game Park aan de andere kant van de rivier. Dit park lijkt beter bereikbaar, en hier leven veel Kaapse buffels die behoren tot de Big Five. Er is een afslag voor een Game Drive, maar wij rijden door.

Al snel zien we een kudde olifanten vlak bij de weg, en honderd meter verderop een enorme groep buffels en Roan-antilopen.

In de berm brandt het; over een groot stuk is het vuur al gedoofd, maar het gaat verder als een lopend vuurtje.

Langs de weg zien we mensen lopen om water te halen, maar gelukkig hoeven ze niet ver te gaan. De overheid heeft hier silo's met opgepompt water geplaatst, wat een enorme verbetering is. We houden onze flessen water bij ons.

Om 9 uur is het al 30°C. Er gebeurt weinig onderweg. Af en toe komt er een vrachtwagen langs en we zien een lasersnelheidscontrole. We moeten stoppen, maar we reden niet te hard en kunnen weer door. We zien overstekende geiten en honden, kleine kinderen die in de dorpjes in het zand spelen en af en toe een fietser. Het blijft bijzonder om hier een fiets te zien. Hoe houden ze die gaande? Opvallend veel resten van kapotte vrachtwagenbanden liggen op en langs de weg. Regelmatig passeren we kerken en scholen waar geen kinderen te zien zijn, en de dorpen lijken verlaten.

Ondertussen bereiden we de komende dagen voor en werken we aan de briefing voor vanmiddag. We vertellen over de drie opeenvolgende excursies in Kasane.

Langs de weg staan vaak waarschuwingsborden voor springbokken, olifanten en koeien, maar vandaag zien we een nieuw bord: voor hyena's.

Drie dames, mooi uitgedost en met handtasjes, zijn onderweg naar… We vragen ons af waarheen. Hier zijn zoveel raadselen voor ons.

Een groepje apen steekt de weg over, wat leuk om te zien. In Kongola is wat bedrijvigheid en een Shell-benzinestation.

Er is hier een grote kledingverkoop. Het lijken westerse kleren, misschien afkomstig uit een container met ingezamelde kleding uit Nederland. Wie zou dit initiatief hebben genomen?

De wind trekt aan en het zand waait over de weg. Langs de weg worden over een afstand van 200 meter houten olifantjes aangeboden in kraampjes op de grond. De verkoper zit in de buurt in de schaduw.

Een kudde stieren steekt de weg over, en wij wachten geduldig. Een lokale auto baant zich echter een weg door de kudde.

Een militaire basis en een vliegveld kondigen de stad aan.

Langs de weg staan kraampjes die bladkool, tomaten en uien verkopen. We zien groentetuinen verschijnen en meer mensen langs de weg. We tanken diesel en geven de meeste Namibische dollars uit, omdat we binnenkort de grens overgaan.

In Katima Mulilo doen we boodschappen voor het Happy Hour, maar we moeten goed opletten wat we kopen. Tijdens de volgende reisdag gaan we de grens over, en er gelden strenge invoerbeperkingen op vlees van gehoefde dieren, eieren, zuivel en groenten en fruit met pitten.

Om 13:00 uur komen we aan bij de parkachtige camping Namwi Island aan de Zambezi-rivier. Hier leven ook nijlpaarden en krokodillen, maar door de steile oever kunnen ze niet aan land komen.

We zetten de plekken uit, en het lukt wederom om alle deelnemers aan het water te plaatsen. Om 14:00 uur arriveren de eerste deelnemers, en om 16:00 uur de laatsten.

Er zijn hier veel vliegen en muggen; we worden direct gestoken, dus snel DEET sprayen.

Gisteravond kwamen de nijlpaarden aan wal, en de deelnemers stonden op 8 meter afstand, maar helaas was het te donker om een foto te maken.

Om 18:00 uur begint het Happy Hour, dat veel langer duurde dan een uur. Het was heel gezellig met elkaar.

We kunnen "uitslapen", maar worden gewekt door gezang van het congres bij de naastgelegen kloosterschool.

Het gaat er heftig aan toe met donderpreken. Het congres duurt een week en begint om 6 uur 's ochtends en gaat door tot 10 uur 's avonds.

Vanwege de malariatabletten vroeg ontbijten, deze keer in bed.

De technische man doet zijn klusjes en Imke knapt een beetje op. Hij gooit de waterflessen, die we niet kwijt zijn geraakt aan de lokale bevolking, leeg in onze watertank en het verslag wordt up-to-date gemaakt.

Vandaag zijn er weer wolken, wat heel bijzonder is in Namibië. Dat betekent af en toe geen brandende zon op het hoofd. Ze hopen hier vurig op regen, net als gisteren, toen het niet kwam.

Deelnemers doen een wasje, douchen, zitten tevreden aan de rivier te genieten van het uitzicht of lezen een boek. Er wordt veel gesproeid op het gras en de dode bladeren worden bij elkaar geharkt. Er worden aapjes in de bomen gespot en diverse vogels; een heel rustige, hete dag.

Er is de mogelijkheid om in de namiddag een rondje om het eiland te varen, maar de deelnemers hebben geen belangstelling. Sommigen vinden deze vrije dag teveel en zouden liever door willen, helemaal vanwege de schreeuwende predikant op de achtergrond.

Om af te koelen even het zwembad in en daarna rijden we met onze collega's naar de stad om foto's te laten afdrukken. Het is weer een belevenis waar we terechtkomen, maar uiteindelijk lukt het.

Onderweg geeft collega Tillie een zelfgehaakt dekentje weg aan een jonge moeder met baby. De dame is erg verrast.

We lopen over de lokale markt, waar gedroogde en verse vis wordt verkocht. Er worden lappen stof verkocht waar ter plekke een traditionele jurk van gemaakt kan worden door een trotse naaister in haar atelier. Wij maken het restant Namibisch geld op, want morgen gaan we naar Botswana.

Op de terugweg rijden we langs de "Toilet Tree", een hele oude baobabboom met een wc erin. Eerder zat er een postkantoortje in en het is ook een eenpersoonsgevangenis geweest.

Om 18 uur is het nog steeds 37° als we over de 4 kilometer lange zandweg terugrijden naar de camping.

Wij genieten van een schitterende zonsondergang en kijken terug op een mooie dag.

We vertrekken om 7 uur want er staat veel op het programma vandaag: grensovergang, telefoonkaart aanschaffen, boodschappen doen, nieuwe camping en vanmiddag een excursie.

De eerste keer in Namibië dat we niet vertrekken met de opgaande zon vanwege wolken, maar hij verschijnt gelukkig wel af en toe. We rijden voor het eerst deze reis richting het zuiden.

Onze collega's laten weten dat de eerste deelnemers om 7:15 zijn vertrokken en zij vertrekken om 7:45 uur na de laatste deelnemers, zo vroeg is de groep niet eerder op pad gegaan. Iemand gaf vanmorgen al aan slecht te hebben geslapen vanwege de grensovergang en alles wat er geregeld moet worden.

Er lopen mensen langs de weg, kilometers naar hun werk, een enkeling heeft een fiets. Leerlingen zijn lopend onderweg naar school. Zo ging het bij ons vroeger ook, je leefde rondom je dorp en liep over kerkepaadjes naar je werk.

Om 8:10 na 67 km zijn we bij de Namibische grens in Ngoma, paspoort laten stempelen in een gebouwtje, met de camper tot de slagboom rijden, hier de camper registreren, door niemandsland naar de grens van Botswana. Daar van gebouw naar gebouw en van loket naar loket, door een ontsmettingsbak met de camper en met onze schoenen. We betalen 260 pula wegenbelasting voor de camper. Met de camper door naar een slagboom. Hier verwachten we controle op spullen die de grens niet over mogen, maar vandaag gaat het om onze extra schoenen die we door de ontsmettingsbak moeten doen. Dat is snel geregeld. We kunnen door na drie kwartier.

De gang van zaken is anders dan vorig jaar zoals in het routeboek beschreven en we kunnen het nog net even aan de deelnemers appen.

Botswana is 16 keer zo groot als Nederland en heeft ongeveer 2 miljoen inwoners.

Dan gaan we een kilometer verder om ons te registreren in het Chobe National Park, waar de doorgaande weg door loopt.

Hier staat al snel de eerste groep olifanten langs de weg. In Botswana leeft de grootste olifantenpopulatie ter wereld. Maar liefst 130.000 olifanten!

We zien allerlei andere dieren zoals zebra's, springbokkies, roofvogels, dikdiks, giraffen en apen langs de weg. Als we het park uitgaan, registreren we de camper weer.

Na 122 km zijn we in Kasane en gaan we boodschappen doen, geld opnemen bij een ATM en een telefoonkaart kopen.

De coördinaten in het routeboek naar de camping klopten niet en omdat we niet direct een nieuwe telefoonkaart hadden, was het allemaal wat rommelig. In het navigatiesysteem van de camper stond de camping goed aangegeven. Twee equipes waren al op de camping maar gingen terug om een telefoonkaart te kopen. Een ander stel ging lopend vanaf de camping naar het winkelcentrum. Een telefoonkaart aanschaffen duurt zeker een uur per kaart met installeren en inschrijven erbij. Zodra wij verbinding hadden, hebben we de locatie doorgegeven, maar toen moesten de deelnemers nog een kaart aanschaffen.

Uiteindelijk kwam natuurlijk alles goed.

Om 11 uur zijn wij op de camping. Na wat gedoe bij de receptie konden we toch de hele groep inschrijven. Toen naar de excursiebalie, waar we info kregen over de verzamelplaatsen voor de komende excursies. Chobe Safari Lodge is een heel groot park met twee restaurants.

We delen vandaag vetkoeken uit als de deelnemers aankomen. We proberen altijd iets regionaals te zoeken, maar dat valt niet mee in zuidelijk Afrika. Dit is een soort oliebol en wordt hier veel gegeten, naturel of met een hartige vleesvulling. Deze keer waren ze wel heel groot uitgevallen.

Ondertussen appen we iedereen de exacte gegevens over de excursie van vanmiddag. Snel deet sprayen want de muggen zijn ook hier op de camping, net zoals wilde dieren als wrattenzwijnen en een soort hert.

Om 14 uur is iedereen binnen. De telefoonkaart aanschaffen duurde bij sommigen twee uur, dat zijn ze niet blij mee. Om 14:40 verzamelen we bij onze camper om samen naar de oever van de rivier te lopen voor de bootexcursie.

We varen het Chobe National Park in.

We zien direct al veel dieren, zoals Kaapse buffels, een stel visarenden die een paar voor het leven vormen, een slangvogel die zich voordoet als een waterslang maar echt wel een vogel is... en heel veel krokodillen. De stuurman van de boot speurt het water en de oever af op zoek naar dieren. Een ranger vertelt over de dieren zoals een kleine watervaraan, impala's, parelhoenders, een broedende krokodil met eieren in het zand waar zij 19 dagen op zit. Een groep impala's zoekt de schaduw onder de bomen.

Een nijlpaard ligt in het gras en lijkt onbeweeglijk, maar de bewegende oren verraden hem. Hij weegt wel 2000 kg, kan 50 km per uur rennen en 55 jaar oud worden.

Aan land staat een baobabboom, ze kunnen wel 2000 jaar oud worden. Vier olifanten staan op de oever. Ze eten zand om benodigde mineralen binnen te krijgen. Er daalt een maraboe naast de olifanten die grazen.

Grote kuddes buffels gaan soms het water in om af te koelen, maar liggen nu massaal langdurig te herkauwen. Een hele grote krokodil loopt het water in, en zwemt met de boot mee terwijl hij om zich heen loert. We gaan op zoek naar een nog grotere die we even later zien. In diverse gebieden grazen kuddes olifanten met heel veel jongen.

We zien een karkas van een buffel en van een krokodil die door buffels is aangevallen. Wat een schitterend gebied om tussen Botswana en Namibië door te varen en zo vol dieren. We zien het kleinste ijsvogeltje dat er is in het riet zitten die een flinke duik neemt en daarna weg is. Tot slot zien we de zon ondergaan als toegift en niet lang daarna zijn we terug op de camping. Wat een prachtige dag!

Al voor de wekker afging, waren we wakker na een lekkere nacht slapen.

Ontbijt klaargemaakt en toen gerealiseerd dat we een uur te vroeg waren... Het was 6 uur in plaats van 7 uur. De deur van de camper opengedaan en genoten van het fluitconcert van de vogels. Er scharrelt een hertje rond de camper, de groep naast ons is nog in diepe rust.

Om half acht verzamelen we om samen naar de receptie te lopen.

Een busje voor 11 personen zonder schokbrekers brengt ons naar de grens. Gerrit en Imke stappen bij een ander gezelschap in een busje.

Paspoort mee, visum kopen voor 30 US dollars of euro's. Van loket naar loket. We worden overgedragen aan een andere chauffeur, Dennis. Hij blijft vandaag bij ons als chauffeur en gids. Dit duurt ongeveer een uur. In de tweede rij vullen we een permit in en staan we 40 minuten te wachten voor het visum. Gelukkig hebben we snoepjes meegenomen als zoethoudertje. Er gaan steeds groepen voor die alleen een stempel nodig hebben. De onvrede in de groep loopt steeds verder op. Als er weer iemand voor wil gaan, zegt Tineke dat wij ook een groep zijn en dat hij moet wachten. Dit wordt in het kantoor opgemerkt. Een ambtenaar komt naar buiten om poolshoogte te nemen, en onze paspoorten worden verzameld. Wij kunnen in het busje over de grens gaan zitten, en onze chauffeur haalt de paspoorten vervolgens op. In elk paspoort komt een sticker, een stempel, er moet een rekening geschreven worden, en bij iedere stempel moet een handtekening. De chauffeur is terug na nog eens 30 minuten...

Om bijna 10 uur rijden we door het Zambezi National Park en zien direct olifanten, apen, kudus en nog meer olifanten. De gids vertelt tijdens de autorit over zijn land.

In Zimbabwe worden 16 originele talen gesproken, waaronder Zulu en Tonga, en de gemene deler is Engels. Iedereen moet na de onafhankelijkheid naar school, maar dat is niet gratis. Privéscholen zijn duur, maximaal 25 kinderen in een klas.

Overheidsscholen zijn overal, met minimaal 45 kinderen per klas. Het is gebruikelijk dat kinderen 5-8 km naar school lopen. De opleiding van leraren is hetzelfde. Als een kind zijn hand op het oor aan de andere kant kan leggen, is het rijp voor school.

Men leeft onder andere van boerderijen, diamanten, goud en toerisme. Hier in de regio Kalahari valt heel weinig regen. Ze eten hier vooral polenta, liefst drie keer per dag. Maismeel met water koken wordt een dikke pap. Soms zit er vlees bij of groenten met pindakaas. Er zitten veel mineralen in de grond, zoals goud, diamant, koper, lithium en kolen.

Toerisme is er in verschillende regio's, zoals de Victoria Falls en nationale parken met de Big Five. De US dollar is de algemene munt, maar je kunt ook betalen met geld van omliggende landen. ZIG is een nieuwe muntsoort voor Zimbabwe, gelieerd aan goud. De gids heeft nog oud geld, van biljoenen Zimbabwaanse dollars die niets meer waard zijn. 85% van de inwoners is christen en zij gaan op vrijdag, zaterdag of zondag naar de kerk.

Na ruim een uur rijden over de Trans African Highway, die van Kaapstad naar Egypte loopt, komen we om 11.00 uur in Victoria Falls aan. Daar zijn vooral lodges en souvenirwinkeltjes. Aan de Zambiaanse kant heet het Livingstone.

We gaan naar Victoria Falls Nature Park. Eerst even naar het restaurant waar we later gaan lunchen om alvast te bestellen; dat scheelt straks veel tijd. De gids neemt ons mee voor een twee uur durende wandeling langs de vele prachtige uitkijkpunten bij 37°. We krijgen een flesje koud water mee, want tijd voor koffie is er nu niet. We zien de brug naar Zambia met wachtende vrachtwagens om door te kunnen, de plek waar geraft kan worden als er zoals nu weinig water is, een abseilplek waar de kloof 110 meter diep is en een stukje regenwoud.

We hebben regenjassen meegenomen vanwege de nevel, maar het is nu juist heerlijk koel in de hitte om hier wat nat van te worden. Er kan gezwommen worden, maar dat doet niemand. Terug bij het restaurant bij de uitgang zijn we "gekookt" en gaan we lunchen. Daar wordt ook water verneveld voor verkoeling.

Hierna lopen we naar de gloeiend hete bus om daarna naar de souvenirmarkt te gaan, maar veel belangstelling is er niet in deze hitte.

Hierna een stukje rijden en even uit de bus voor een op verzoek ingelast bliksembezoek aan het bekende Victoria Hotel uit 1904 met mooie tuinen en uitzicht op de brug naar Zambia en de watervallen. Prachtig!

Tegen 16 uur rijden we weer 80 km over de Trans African Highway naar de grens, met onderweg drie overstekende giraffes.

We komen door het vierlandenpunt van Zimbabwe, Namibië, Botswana en Zambia. Er was eerst een pont om in Zambia te komen, maar in 2022 is er een brug gebouwd.

Om 17 uur zijn we terug bij de grens. Uit de bus en afscheid nemen van chauffeur en gids Dennis. Hij heeft veel interessante dingen verteld over Zimbabwe, de Falls, Livingstone en ook zijn familie. Leuk om zo te horen hoe het leven in Zimbabwe is.

Lopend gaan we over de grens, door een ontsmettingsbad, het visum laten stempelen en paspoortcontrole. Met een ander heet busje terug naar de camping, waar we om half zes aankomen.

Vanmorgen was er gedoe met 11 aangemelde deelnemers, terwijl we met 13 personen zijn. Dat moeten we morgenochtend niet hebben als we op excursie gaan. Als we het bij de receptie vragen, moeten we voor twee personen bijbetalen. Oké. Later maar weer zien...

Om zes uur bij de camper, het is nog 39°. Het was een schitterende dag, en de deelnemers zijn ook enthousiast!

Om half vijf (!!) lopen we naar de verzamelplek voor de game drive. We krijgen koffie, thee en cake. Nog even wachten totdat beide auto's er zijn en we vertrekken naar het Chobe National Park. We kunnen allemaal aan de zijkant zitten om de mooiste kiekjes te maken.

Onze chauffeur Twist rijdt flink door, meldt ons aan in het park en we gaan. Als we iets interessants zien, moeten we het als een klok aangeven. Al snel zien we twee leeuwen die broers zijn en we hopen dat ze gaan jagen op de impala's in de buurt. Alle verzamelde auto's rijden tijden met hen mee, maar dat deert de leeuwen totaal niet. De auto's worden steeds een stuk verderop gereden over een kilometer lengte, maar de leeuwen hebben alle tijd. Het duurt te lang en we rijden verder.

Iedere auto gaat een eigen kant op en als er iets te zien is, geven ze het aan elkaar door en komt iedereen erop af. We speuren allemaal en zien veel olifanten. Onze chauffeur gaat pal voor een olifant staan die met twee kleintjes wil oversteken. De olifant is hier niet van gediend en geeft hele boze signalen, hij komt met wapperende oren op onze auto af. De chauffeur schrikt zelf ook en trekt van schrik de sleutels uit het contactslot, die hij er even later trillend weer in stopt.

We komen allerlei andere dieren tegen, zoals kudus, giraffes, eekhoorns, stokstaartjes en zeearenden. Ook zien we een hele grote groep leeuwen met welpjes die griezelig dichtbij komen. Ongelofelijk, we kunnen ze letterlijk bijna aanraken. We moeten stil zitten en stil zijn om niet de aandacht te trekken. Ze knuffelen, gaan even liggen en kuieren verder. Dat er wel twintig auto's omheen staan, maakt hen niets uit. Iedereen is opgetogen van wat we hebben gezien. We konden de welpjes horen grommen en ze konden ons ruiken.

Na een plaspauze, waarbij een Hornbill-vogel Gerrit zijn koekje afpakt in de terreinauto terwijl Imke precies dan een foto maakt, gaan we snel verder. Het schudden en hobbelen in de auto zien we maar als een "bush massage".

Helaas is het na drie uur gedaan met de bijzondere zaken en zit de tijd erop. Aan de kant van de weg zien we nog een civetkat die is aangereden, die krijg je zelden te zien.

Rond 9.30 uur zijn we terug op de camping. Iedereen kijkt de foto's terug en werkt Polarsteps bij. Een groep apen struint over onze kampeerplek en eentje schiet snel in onze camper, die Imke er ook snel weer uit jaagt.

Wij werken het verslag bij, doen de financiën en proberen erachter te komen of de waterstand bij de gewenste grensovergang naar Zuid-Afrika laag genoeg is om de rivier door te kunnen met onze camper. De telefoon wordt daar nooit opgenomen, dus we appen omliggende lodges en vragen of de camperverhuurder erachter kan komen. Als het niet lukt, moeten we een hele grote omleiding maken.

Veel deelnemers liggen te slapen. Om af te koelen gaan we even zwemmen en dan lopen we met onze collega's Kasane in om samen te eten. Op de terugweg kopen we een ijsje, dat we aan de waterkant bij de ondergaande zon opeten. Dan snel naar binnen, want wij worden alweer aan alle kanten gestoken, terwijl er ook deelnemers zijn die nooit last hebben... Wat hebben we genoten van deze fantastische dag!

Na een hele warme nacht rijden we vandaag richting het zuiden.

We gaan een aantal dagen flink doorrijden over de A3 om het Krugerpark over 1000 km te bereiken.

We hebben al bijna 5000 km gereden deze reis, waarvan 1500 km onverhard. Wat een reis.

In Kasane is het een drukte van belang; hier kun je goed zien wat toerisme kan betekenen voor de werkgelegenheid.

Bij de afslag naar Nata staan veel vrachtauto's klaar op een rangeerterrein met weegbrug om de grens over te gaan naar Zambia of Zimbabwe; de landen komen hier bijna bij elkaar.

We rijden een kilometer over het "vliegveld", hier is de weg vierbaans gemaakt zodat er vliegtuigjes kunnen landen. Langs de weg lopen allerlei dieren. We zien zelfs een hele grote loopvogel, veel wrattenzwijnen, Dikdiks, maar verder niet veel. Geen olifanten, wel af en toe autowrakken.

We kunnen ongeveer 95 km per uur rijden en dan is foto's maken niet goed te doen.

Na 80 km rijden we langs Kazuma Forest Reserve. Een aapje steekt de weg over en we zien olifantenpoep liggen, wat altijd de belofte inhoudt dat ze zomaar kunnen verschijnen. Twee giraffes en veel vrachtauto's passeren. We zien ook veel roofvogels in de lucht.

We rijden over een wildrooster en komen de Pandamatenga farming region in. Een enorm landbouwgebied, zover we kunnen kijken. Een kudde koeien graast een geoogst maïsveld af. Op veel plekken zien we enorme remsporen op de weg, bandenresten en sporen van branden.

In Pandamatenga zien we veel industrie, grote silo's, vrachtauto's, een tankstation, maar nauwelijks mensen of bewoning. Er staan borden die waarschuwen voor laagvliegende vliegtuigen vanwege het sproeien, maar ze zijn er nu niet. Verderop zien we resten van zonnebloemakkers en kale akkers; er is nu, in de vroege lente, nog geen activiteit op het land.

Een hele troep apen zit aan de kant van de weg. We stoppen en rijden terug voor een foto, maar de apen trekken zich niets van ons aan.

Plotseling staat er een giraffe langs de weg bij een boom met weversnestjes. Een prachtig gezicht. We rijden ook daarvoor terug en maken een filmpje. 

We zien gieren in een boom, maar ook een goochelaar (een vogel met een rode snavel en poten). We rijden terug, maar deze vogel is gevlogen.

Na een poosje zien we geen dieren meer. Om 10 uur is het al 34° en de zon draait nu achter ons langs.

Onderweg hebben we een verplichte stop bij de Ngwasha Gate. Met onze schoenen lopen we door een ontsmettingsbak en de auto rijdt door een ontsmettingsbad. Bij deze veterinaire controlepost is er geen probleem van noord naar zuid. Andersom zou er een risico zijn dat vlees en/of groenten moeten worden ingeleverd.

We zien een grote groep arbeiders die bezig zijn met het herstellen van de hekken; overal komt nieuw draad in, kilometers lang. De termietenheuvels hebben hier meer torentjes aan de bovenkant.

We moeten opeens heel hard remmen en uitwijken voor een snelle oversteekactie van een koe...

In Nata doen we boodschappen voor het Happy Hour bij Choppies, maar er is heel weinig te koop. Moeilijk om iets bij elkaar te krijgen, armoe troef, een afspiegeling van de omgeving? Geen komkommers of tomaten, wel wortelen, uien en bieten. We scharrelen wat bij elkaar.

Om 12.30 uur komen we aan bij Nata Lodge, waar iedereen wordt ingeschreven. We vragen informatie over een facultatieve excursie naar de zoutpannen en het nabijgelegen vogelreservaat. De eerste deelnemers komen er al aan.

We zetten een aanwijsbord neer naar de kampeerplaatsen. Daar aangekomen is het zand heel erg mul, we zien geen stroompunten en de camper van een deelnemer rijdt al achter ons aan.

We vragen hen om ons niet te volgen omdat we zoeken naar plekken en steeds moeten keren; we hopen niet vast te komen in het zand. Sommige plekken zijn alleen voor 4x4-auto's. We mogen overal staan, maar waar passen de campers onder de bomen? Waar komen ze niet vast te zitten en waar is stroom?

Terug naar de receptie, door het gloeiend hete zand bij 40° in de zon. De bomen geven helaas geen schaduw omdat er geen blad aan zit.

Ze roepen iemand op om mee te kijken naar de stroompunten. We kunnen verder. Inmiddels zijn er al drie campers gearriveerd die nog even moeten wachten.

We plaatsen de eerste deelnemers nadat de medewerker enkele stroompunten heeft aangewezen. Dan komt de bewaker die wakker is geworden. Hij zegt dat we moeten verkassen, maar dat is niet ons plan. Hij zegt ook dat we een formulier moeten invullen, maar dat willen we nu niet in deze hitte; dat doen we later wel. We willen snel stroom om de airconditioning aan te kunnen doen. Hij gaat naar de receptie en komt terug zonder nog iets te zeggen.

Dan blijkt dat de eerst geplaatste campers geen stroom meer hebben.

Terug naar de receptie, waar ze zeggen het geld terug te storten, maar we willen liever stroom nu. Uiteindelijk komt alles goed, heeft iedereen stroom en gaat een aantal mensen afkoelen in het zwembad. Heerlijk!

Om 18 uur is het Happy Hour, deze keer met een aantal pizzapunten uit het restaurant die soelaas bieden. We bespreken de mogelijkheden voor de vrije dag morgen, de volgende reisdag en wanneer het volgende Happy Hour is om de grensovergang naar Zuid-Afrika te bespreken.

We hebben heerlijk geslapen en genoten van een ontbijt in bed, inclusief pindakaas en de malariapil. Daarna de afwas gedaan en eieren gekookt in de waterkoker.

Ondertussen maken de dames de prachtige vakantiehuizen schoon en dragen ze de lakens op hun hoofd weg. De deelnemers vullen de campers met water via jerrycans, aangezien er hier geen kranen op de kampeerplekken zijn.

De stroom valt de hele dag uit, en de technische man blijft er druk mee bezig. Dit komt door de combinatie van airconditioning, waterkokers en ventilatoren die allemaal tegelijk aanstaan, hoewel de camping verder vrijwel leeg is.

We bekijken nogmaals de route voor de grensovergang naar Zuid-Afrika, die toch spannend blijft na de gebeurtenissen van vorig jaar. Toen stond het water in de rivier te hoog en was het niet mogelijk om bij Pont Drift de grens over te steken. We moesten toen onverwacht 150 km omrijden over een bijzonder slechte weg. Gelukkig hebben we nu bericht ontvangen van omliggende lodges die we hadden aangeschreven, en zij bevestigen dat de grensovergang dit jaar wel mogelijk is. Vorig jaar kregen we die informatie ook, maar toen bleek het niet te kloppen.

's Morgens waait het hard, wat voor een fijne verkoeling zorgt, want het is opnieuw 39 graden. Veel deelnemers koelen af in het zwembad; er waren nog nooit zoveel mensen bij het zwembad als vandaag.

Een deelnemer stuurt de weersverwachting voor het Krugerpark door, en die is opvallend. Als we daar aankomen, wordt een temperatuur van 16 graden verwacht—24 graden minder dan de 40 graden van vandaag.

Een aantal deelnemers gaat mee met een georganiseerde excursie van 16:30 tot 19:30 naar de enorme zoutvlakte en het Nata Bird Sanctuary, inclusief zonsondergang. De excursie kost 340 Pula per persoon, plus 100 Pula voor de entree van het vogelpark. Dit reservaat is een broedplaats voor pelikanen en flamingo’s als er water in de zoutpannen staat, maar die zijn er momenteel niet.

Wij gebruiken de tijd om onze verslagen bij te werken en gaan weer lekker vroeg slapen.

We worden wakker van de fluitende vogels. Vandaag reizen we naar Francistown. We vertrekken om 8 uur voor een relatief korte reisdag van 170 km, maar om 6 uur zijn we al klaarwakker. Om half 8 blijkt dat een aantal deelnemers al klaarstaat om te vertrekken, ze hadden het appje over de vertrektijd over het hoofd gezien. Als wij vertrekken, gaan de eerste deelnemers tien minuten later op pad.

Onderweg is er mogelijk controle op verlichting. De technische man heeft de verlichting bij iedereen gecontroleerd, maar er vindt uiteindelijk geen daadwerkelijke controle plaats.

Vandaag rijden we over een erg slechte weg met afgebroken wegkanten, veel kuilen (potholes), en veel tegemoetkomende vrachtauto's. Het is een uitdaging om veilig te rijden. Rustig aan doen, vooruit kijken, en af en toe stoppen om niet van de weg te raken. Onderweg zien we controles op snelheid.

We tanken in Dukwi om de laatste Pula's op te maken. Het zijn mooie biljetten. De rest van de diesel rekenen we per pin af.

In een plaatselijke "supermarkt" halen we drinken voor het Happy Hour. Dat blijkt nog niet eenvoudig. De drankwinkel gaat pas om 12 uur open, maar we mogen binnendoor, via de bakkerij, naar de drankenwinkel, die een soort café blijkt te zijn. Helaas is er geen alcoholvrij bier te koop, maar we slagen verder wel. Weer via de bakkerij keren we terug om af te rekenen. Imke maakt wat foto’s van de medewerkers, die trots poseren.

Er liggen twee zakjes met elk twee tomaten, één ui en één paprika; dat is alles wat er aan groenten te koop is hier.

Als we in de camper stappen, rijden drie campers van de groep ons voorbij.

Wij gaan ook weer op pad en zien de ingang van de Kopano-kopermijn en grote, oude baobabs (kokerbomen) vol nesten. Drie ezels lopen langs de weg. Even verderop zien we een vrachtwagen met oplegger, die koper vervoerde, geknakt in de berm liggen. De collega’s van de chauffeur zitten er verloren bij. Verderop ligt een stuk autoband; zou een klapband de oorzaak zijn geweest?

Het landschap is desolaat, met kale bomen en zand. Soms zien we een zweem van groen aan de takken, met jonge blaadjes. De kleine dorpjes lijken verlaten, en wij karren door.

De deelnemers die ons eerder voorbijreden, halen we weer in als ze stoppen voor een koffiepauze.

Langs de weg zien we een kar vol watertonnen met vier ezeltjes ervoor. We stoppen voor een foto, en de jonge menner komt naar ons toe. We maken een praatje, en hij gaat verder met een handvol koekjes.

Dan zien we een hoge berg keien aan de kant van de weg, alsof deze daar opgeworpen is, helemaal begroeid met bomen.

Even later weer een ezelkar, dit blijkt hier het gebruikelijke vervoermiddel. We zien een heleboel "winkeltjes" langs de berm.

Na de afslag van de A3 rijden we nog 7 km over een onverharde wasbordweg de bush in, naar de camping. Deze weg roept nu al herinneringen op.

Op de kleine camping kunnen we iedereen pas aanmelden wanneer er na een half uur iemand bij de receptie verschijnt. Inchecken kan vanaf 15 uur, maar wij zijn er al om 12 uur. Er zijn zelfs al drie campers van deelnemers aanwezig! We staan op zand aan een droge rivier, vlakbij de Old Hunters Road, die Livingstone beschreef op zijn weg naar de Victoria Falls. Het is een paradijs voor vogels, en er is een twee kilometer lang vogelpad aangelegd.

In de kleine winkel zijn er diepvriesmaaltijden van Mike’s Meals te koop, zelfgemaakt. Ze kosten 65 Pula per maaltijd, dat is ongeveer €4,40. Er zijn zelfs maaltijden met krokodillenvlees.

Het wifi-bereik is hier heel slecht. We maken een hotspot van de telefoon, waar nog wat bereik op binnenkomt.

Onze collega’s zijn doorgereden naar Francistown om toch nog de drankjes voor het Happy Hour te kopen en ze bemachtigen zelfs een komkommer. Om 13.30 uur is iedereen binnen.

We glijden snel het zwembad in om af te koelen; het is weer 39°.

Vlak bij de camping is een krokodillenfarm met 1500 krokodillen in allerlei groeistadia. Een rondleiding van anderhalf uur kost 50 Pula en wordt gegeven door een Amsterdammer van oorsprong, genaamd Douma.

Travelhome ondersteunt deze activiteit niet en wil het niet in het programma opnemen, maar wij gaan er facultatief naartoe, samen met de meeste deelnemers die wel graag willen, om 15.30 uur, carpoolend.

Als we terug zijn, is het Happy Hour tijd. We bespreken de grensovergang naar Zuid-Afrika voor morgen en de planning voor de komende dagen, wanneer we naar het Krugerpark gaan.

Vroeg naar bed, want morgen moeten we weer vroeg op!

Tegen 6 uur vertrekken we bij volle maan, voor een route van 500 km. Eerst 7 km gravelweg rijden om op de hoofdweg te komen. Langs het vliegveld en stadion, we naderen de een na grootste stad van Botswana. 

Het leven wordt opgestart als we langs Francistown rijden. Er zijn hier zelfs verkeerslichten. Vrachtauto's komen de weg op, mensen lopen naar hun werk of wachten op een lift. Scholieren zijn onderweg in verschillende uniformen, zelfs met stropdassen. Op de vierbaansweg stoppen taxibusjes en staan mensen te liften. Er wordt gelopen en gefietst op de snelweg en de koeien lopen door de middenberm. We wisselen de maan om voor de zon bij 20° om half zeven. Na 50 km wordt de prima vierbaansweg een goede tweebaansweg. 

We houden ons goed aan de snelheid want er wordt veel gecontroleerd hier. 

Na 100 km gaan we de A15 op, ook een prima asfaltweg, waardoor we snel kilometers kunnen maken. Om half acht ontbijt tijdens het rijden, met pindakaas natuurlijk. Veel hornbill vogels langs de weg en tientallen grazende ezels.

Kolossale baobab bomen, geweldig majestueus. Ze kunnen wel 2000 jaar oud worden. In Bobonong op zoek naar koffie, maar niets gevonden, wel een markt, winkeltjes, scholen. Een korte plas- en koffiepauze, wat een uitzicht hier! De route wordt steeds mooier, we rijden langs het gigantische Limpopo stuwmeer met Thune dam. De aarde wordt steeds roder en de asfaltweg wordt steeds smaller. Meestal is er geen auto te zien. Wel natuurlijk ezels in alle soorten en maten. Om 10 uur is het al 31°, hebben we 300 km gereden en rijden we voor het eerst vandaag op een gravel wasbordweg. 

Nog 45 km richting de grensovergang Pont Drift. Na 20 km vreselijke weg een kilometer asfalt door een dorp, zo bevreemdend, hoe is dit zo gekomen? 

Een eindje verder een begraafplaats, de eerste van deze reis. Er zijn veel graven met een soort tentdoek erboven. We rijden door een bemande slagboom het Tuli privaat reservaat in. En we zien direct giraffes. Er ligt ontzettend veel olifantenpoep en er zijn heel veel bomen aangetast, maar de olifanten zien we niet. Wel een buffelschedel met hoorn. 

Om 11 uur is het 34°. Dan zien we giraffes en zebra's. We geven steeds door per app waar de deelnemers langs moeten. Direct daarna is er een hele groep olifanten. Twee staan op een meter of 4 van ons af. Toch nog spannend met zo'n kleintje erbij. 

Het is een schitterende route maar een erg slechte weg. Iedereen is de gravelweg opgegaan als wij bij de grens aankomen, vernemen weer per app. De grens is gelukkig open. In Botswana een boek met de campergegevens invullen, paspoortcontrole en het invullen van een permit. Dan naar de overkant voor de Zuid-Afrikaanse grens. Het oversteken gaat soepel. De rivier staat helemaal droog, en het is een avontuur om door de droge bedding te rijden. Eerst stijl naar beneden via een nauwe weg vol olifantenpoep en dichte struiken en bomen en dan er weer tegenop. 

Daar parkeren we de camper, laten binnen het paspoort controleren en dat wordt bezegeld met een stempel. Nu moeten we de camper voor een afvalcontainer zetten die de doorgang belet. Na 10 minuten wachten ga ik eens vragen hoe het zit met doorrijden maar we moeten nog even wachten. Ze zijn druk doende met een auto die Botswana in wil en waar vlees in de lunch van de passagiers verwerkt zit. Ze eten het ter plekke op en daar wachten wij op. 

Dan komt de politieagente bij ons, even de documenten controleren van de camper, het paspoort nog eens bekijken en dan wil ze graag even binnen kijken. Ze vond het geweldig, een huis op wielen. Hebben we ook een wc? Mag ze dat ook even zien? Ze zegt dat het wel heel erg stoffig is binnen en dat klopt, we kunnen weer overal onze naam in schrijven vandaag, wat een stof! 

Om 12.10 uur rijden we Zuid-Afrika in. Zo snel mogelijk iets eten. Lampje motorstoring gaat branden en piepen. We starten opnieuw en dan is het weer oké. Het gebeurt soms door het schokken van de auto. Hier zijn potholes genoeg. 

Om 1 uur is het 40°, geen goede temperatuur voor een picknick, we eten snel een boterham en reizen verder. Er staat een man te zwaaien naar ons om te stoppen, hij maakt drinkgebaren. Ze zijn met vier mannen aan het hooien in de berm in deze hitte. We geven een fles van 5 liter aan hem en hij zegt God bless you en is heel blij. Wij mogen een foto maken vanuit de gekoelde cabine. 

We rijden langs het Muphange park. Eigenlijk rijden we van park naar park over een uitdagende weg vol potholes waarop veel geslalomd wordt en geremd. Het schiet in ieder geval niet op. We zien heel weinig wild, maar wel heel veel prachtige reusachtige baobab bomen. 

We willen zo snel mogelijk data kopen, maar komen tot Musina, ruim 100 km verderop, geen zaak tegen waar iets te koop is, geen winkel, geen pompstation, geen dorp. De bomen hebben ook hier geel en oranje blad zoals in de herfst bij ons. Soms komen er al groene blaadjes aan. Dat heeft ermee te maken dat hier maar twee seizoenen zijn in plaats van vier zoals bij ons. 

In Musina eerst tanken, dan zoeken we een supermarkt om wat boodschappen te doen. We moeten nu goed bekijken wat nog te kopen omdat het einde in zicht komt van de reis. In ieder geval kunnen we weer fruit en groenten kopen. Dan naar de liquor store voor bier en wijn voor de komende Happy Hours. Natuurlijk worden overal de aankopen op de bon gecontroleerd bij de uitgang van de winkels. Nog data kopen en we zijn klaar. 

Om 15.30 uur rijden we weer voor het laatste stuk van deze reisdag bij 42°. De coördinaten kloppen niet maar het routeboek wel, snel even appen naar de deelnemers en hopen dat zij ook alweer data hebben. 

Om 16.30 uur zijn wij op de camping. Iedereen moet langs de receptie om de camper te registreren en zelf een plek uit te zoeken. Toch staan we uiteindelijk allemaal bij elkaar. Camping Forever Resort in Tshipise is een "overwinter" camping voor Zuid-Afrikanen. Het is nu heel erg rustig, maar in juni was het bomvol. 

Op de camping is een supermarkt, wifi bij het restaurant en à la carte eten. Er zijn diverse zwembaden met thermaal water uit de plaatselijke bron, heet, lauw en koud, overdekt en buiten. 

De laatste camper stuurt een berichtje dat iemand misselijk is geworden en dat het nog even duurt voor ze aankomen, maar om 17 uur zijn ook zij op de bestemming van vandaag. Er blijkt nog iemand ziek te zijn, ook misselijk. Misschien door de warmte in combinatie met de lange reis? Het is drukkend en het lijkt alsof er regen in de lucht zit, het is heel erg warm. 

Om 17.30 uur regent het ook daadwerkelijk en dat voelt heerlijk. Er is echter ook heel veel wind bij, waardoor de stroom op de camping uitvalt. Er zijn wat lichtpuntjes die op een aggregaat werken, ook bij het zwembad. Daar maken wij gebruik van; we zwemmen tussen heel veel bladeren, bijna in het donker. Een leuke belevenis.

Om 5 uur is er weer stroom en dat merken we omdat de airco en de waterkoker ineens aangaan. We proberen nog wat te slapen. Om 6.15 uur schudt de camper heen en weer en zijn er bonzende geluiden op ons dak. Een troep apen trekt over de camping en bezoekt en passant onze camper. Dat was schrikken! We dachten even dat de technische man in een overactieve bui was en de wielkappen die van veel campers los zijn gegaan wilde inspecteren. 

We besluiten nog eens in het thermaalbad te gaan en er zijn wel 40 spartelende kinderen. Ze zijn op schoolreis. De bladeren zijn grotendeels alweer opgeruimd, maar op de hele camping ligt overal afgewaaid blad. Medewerkers rapen het met de hand op in plaats van te harken.

Om half acht vertrekken we bij een lucht vol wolken en 18°, een verademing. Voor vertrek bij de patiënten langs geweest en ze maken het goed. De hitte, de afstand en geen airco waren teveel. Het begint al snel te regenen en te waaien bij 15°. Dat is een nieuwe ervaring. Er gebeurt van alles langs de lange rechte weg. Een vrachtauto wordt geladen met lege groentekistjes, een roofvogel vliegt op van de weg, een auto heeft pech, auto's met oranje en blauw zwaailicht en twee bussen vol mensen. Zelfs de ezels staan wat triest met de billen in de wind.

Om 9 uur rijden we het Krugerpark binnen. Vanwege de regen vullen we de formulieren in de auto in en halen de stempels en betalen op de camping. Dit appen we door aan de groep. De eerste deelnemers staan al naast ons. Vaak rijden ze veel harder dan wij. Voor ons is een reisdag ook altijd een excursie. We kijken veel om ons heen en stoppen veel. Meestal drinken we koffie en lunchen we in de auto, dan zijn we ruim voor de groep op de camping om de administratie te doen en de inschrijving te regelen en alvast informatie te vragen over het sanitair etc.

We zien snel een hornbill voorbijvliegen en moeten uitwijken voor een schildpad op de weg. Iets verderop zien we er nog een, die drinkt van een plasje water op de weg. Het barst hier van de vogels in allerlei soorten en maten. Vogelliefhebbers zouden hier hun hart ophalen. In het Krugerpark-boek staan 14 pagina’s met dieren, waarvan 11 met vogels. Roofvogels, loopvogels en watervogels, je ziet ze hier allemaal. Twee jakhalsjes rennen voor ons uit en ze worden achtervolgd door een troep parelhoenders, de omgekeerde wereld. Apen rennen voorbij en nyala's eten blad van de bomen. We passeren eeuwenoude baobab bomen. We zien een miljoenpoot oversteken en een kudde impala’s. Terwijl we naar rechts kijken, staat links ineens een olifant met haar kalf. Ze voelt zich bedreigd en tettert wat af. Oren wijd en ze komt naar ons toe. Toch spannend. We rijden snel door als ze een stap opzij doet.

We rijden richting de oostgrens van het Krugerpark naar het drielandenpunt van Zuid-Afrika, Zimbabwe en Mozambique waar het park Limpopo heet. In de rivier een grote groep nijlpaarden met kleintjes en een krokodil op de oever. Iets verder moeten we op de rem voor een Afrikaanse ijsvogel, maar hij is ons te snel af voor een foto. Ook een grondeekhoorn wil niet op de foto en rent weg. Er zijn veel fever trees die voor het grootste deel kaal zijn gevreten door de olifanten. Elke olifant velt ongeveer 4 bomen per dag.

Om half twaalf is het droog bij 19°, dat is 20° verschil met gisteren. We ontdekken een hele grote kudde olifanten die aan het eten zijn in het bos. We horen het gekraak van de bomen en het breken van takken. Wat een geweldig gezicht. Olifanten in alle soorten en maten. Even later zien we 2 dwarf eagles in een boom zitten. Bij een meertje staan zebra’s en een giraffe. Veel waterholes staan droog, maar hier staan wel 30 zebra’s te drinken en een giraffe bij een klein meertje. Bij een ander meertje ligt een nijlpaard in het water met er boven zwermen vogels.

De laatste kilometers naar de camping zijn vreselijk slecht, een wasbordweg. We zijn er om 15 uur. Bij de receptie wordt alles ingeschreven en betalen we voor 2 dagen entree: 1944 Rand. Daarna hangen we een bordje op waar we staan. De eerste drie campers zijn er al. Twee hadden bijna geen diesel meer en wilden tanken op de camping. Gelukkig was er nog benzine. Het tankstation uit het routeboek was er niet.

We hebben de kachel aan. Zouden we dan toch de lange broeken uit de kast moeten halen? Sommigen waren teleurgesteld omdat ze maar weinig wild hebben gezien, maar wij denken dat we na de afgelopen weken al zo verwend zijn dat het misschien niet mooier kan. 

Of toch wel? In het pikkedonker lopen we naar het toiletgebouw en staan er bij de waterhole heel veel olifanten. Wat een geweldig gezicht en ervaring! Even later horen we ze tetteren vanuit de camper. Geweldig

We hebben vandaag allemaal een lange broek en trui aangedaan. Regen en 13°. De tentkampeerders zijn heel koud. De financiën, de verslagen en voorbereiding voor komende dagen gedaan én de afwas. 

Om 11 uur vertrokken met onze collega's om de mahonieloop te rijden, 30 kilometer rond de lodge. Direct een groep buffels over de weg. Dan volgt een groep olifanten bedekt met rood zand. We rijden stapvoets en speuren de omgeving af. 

De camper geeft alweer een storing in de regensensor aan, gisteren was het de parkeerrem, alles raakt ontregeld, de campers hebben het zwaar te verduren. Bij een deelnemer was de doucheslang losgegaan en aangezien hij de enige is die altijd doucht in de camper, wordt het euvel vakkundig gerepareerd door de technische man. 

Links van de weg loopt een hele groep olifanten waar we naar kijken en dan blijkt rechts een olifant ons te observeren. Schrikken. Hij wil oversteken en wij gaan graag voor hem een stukje achteruit... 

We maken een bypass in de route en komen onbedoeld tussen een groep olifanten te staan. Een heel klein wit autootje voor ons kan er ook niet meer langs. Een reusachtige olifant blijft wel een half uur stokstijf midden op de doorgaande weg staan en wij dus ook. Het kleine autootje rijdt een stukje vooruit om de olifant te stimuleren om aan de kant te gaan, maar dan doet de olifant een dreigende stap achteruit richting de auto. Het is spannend. Als olifanten zich bedreigd of geïrriteerd voelen, dan kunnen ze onverwacht uit de hoek komen, helemaal als er kalfjes bij betrokken zijn. We zijn klaar om een film te maken, wat zal er gebeuren? Het kleine autootje gaat soms een stukje achteruit en dan weer vooruit, maar de chauffeur laat de auto wel in de achteruit staan voor het geval de olifant op hem af komt. Er komt uiteindelijk een kleine olifant uit de bosjes om over te steken, die hadden wij niet gezien. Na 30 spannende minuten wachten trekt de grote bul zich tergend langzaam terug in het struikgewas, en dan neemt het kleine autootje z'n kans en geeft flink gas. Als wij er uiteindelijk langs durven te rijden staat de immense olifant vlak naast ons naast de weg, brrr. Dit was echt spannend!

Achter iedere bocht kan een verrassing zijn, maar ook links of rechts van je. Een drietal giraffes steekt de weg over pal voor ons, schitterend.

Er zijn hier enorme termietenheuvels gebouwd. Ze staan minimaal 5 meter van elkaar af omdat de diertjes enorm territoriaal zijn. Springbokkies klimmen erop omdat daar blijkbaar de lekkerste blaadjes groeien. 

Er zijn groene bomen in dit gebied met verse gifgroene blaadjes die er onecht groen uitzien, zou het snel gaan nu er regen valt? En dan is het gedaan met de dieren, op wat springbokkies na. Is het de regen of kou? 

We gaan terug naar de camping om twee uur en we doen de kachel aan. Er lopen parelhoenders en apen het terrein af te struinen naar iets te eten. Een aapje op de camping aast op ons appelklokhuis, en voordat hij het te pakken heeft krijgt hij het toegeworpen. 

We maken een hazenslaapje, lopen naar de kampwinkel met souvenirs, medicijnen en voedsel om even te snuffelen. We lopen de flycatchers walk van 1 km door een stuk bos met rotsen in de regen. Een verademing na de hitte! 

Gerrit heeft de badkamerreparatie snel gedaan, en de deelnemer haalt direct water om te kunnen douchen. 

De meeste deelnemers zijn binnen en ieder zoekt weer een plekje. We eten in het kleine restaurant een traditionele Afrikaanse maaltijd met maïspap (polenta), beefstew en rode bieten, heerlijk eten in de kou. We kijken op de terugweg bij de waterhole, maar daar is geen enkel dier te zien.

Zoals bijna iedereen gaan we vroeg naar bed, benieuwd naar de dag van morgen.

Opstaan en een berichtje op WhatsApp over sneeuw in Zuid-Afrika, iets zuidelijker dan wij gaan... Wij doen de kachel ook weer aan, het is 13°. Het regent en het lijkt herfst, ook aan de oranje en gele blaadjes op de grond te zien, terwijl de lente hier begint. Bij de waterhole is geen dier te zien. 

Voor half acht zien we de eerste deelnemers al vertrekken. Als je in het park op de geasfalteerde hoofdweg blijft mag je 50 km per uur, op de gravelweg 40. Vandaag moeten we 235 km verder door het park, dat is al vijf uur rijden over hoofdwegen zonder pauze en stoppen voor dieren o.i.d. 

Er zijn veel kampeerders met daktenten, alleen om in te slapen. Ze staan te kleumen en eten hun ontbijt in dikke jassen staande op. Wij zijn blij met onze extra bestelde deken bij de camper, nu weer heerlijk warm en een goede bescherming van het beddengoed bij zand in de camper. Hoe vaak zouden wij deze deken wel niet uitgeklopt hebben deze reis? 

Wij ontbijten, legen het toilet, sluiten alle ramen en deuren, koppelen de stroom af en we kunnen gaan om 8 uur. 

We realiseren ons dat we over precies een week aankomen in Nederland. Na 12 km zien we de eerste dieren, twee giraffes. Er zijn heel veel verbrande bermen om weer nieuw leven te creëren. 

De regen is gestopt en we zien veel kleine vogeltjes. We gaan vandaag turven welke dieren we zien. Het boek van Cobie Krüger over haar leven in het Krugerpark is weer uitgelezen, mooi om de koppies, wegen, bomen en dieren uit haar verhalen te zien hier. 

Bij ieder kamp in het Krugerpark hangt een bord waarop staat welke dieren er gezien zijn vandaag en gisteren. Op basis daarvan rijden wij langs de plekken waar gisteren leeuwen en luipaarden gezien zijn. 

We zien acht zebra's en één wrattenzwijn die er parmantig vandoor gaat. In de verte op het open veld een struisvogel, één buffel. Dit zijn de gevaarlijkste dieren van de big five, onvoorspelbaar en aanvallend. 

Dan een groep van 7 giraffes. We zijn in het gebied waar de leeuwen gisteren gezien zijn en hopen ook een glimp van ze op te vangen, maar er is een grote kans dat ze gisteren gegeten hebben en dan is het genoeg voor een paar dagen en liggen ze nu ergens uit te buiken. 

In kamp Shingwedzi zijn de koffiebonen op, dus geen koffie daar. We kopen weer een blikje krokodillenpaté voor het Happy Hour morgen. Hier is het gebied van de luipaarden. 

We rijden een eind richting Kanniedood en gaan omwille van de tijd terug. Wij hebben de groep bericht dat wij tussen 15 en 16 uur op de camping zullen zijn... Dan zien we om 11 uur onze eerste olifanten van vandaag in de droge rivierbedding. Daarna steekt een gigantische kudde van honderden buffels van alle leeftijden de weg over en we zien ze naar de rivier gaan om te drinken. 

Net als we verder rijden loopt er een enorme olifant midden op de weg. De twee auto’s voor ons rijden achteruit met de olifant ervoor, de ene gaat heel snel en verdwijnt uit beeld. We rijden zeker 5 minuten achteruit voordat de olifant besluit af te slaan naar de rivier. Het was weer een hachelijke situatie, vooral omdat de auto’s van de andere kant door wilden rijden en de olifant ertussenin zat. We hebben veel ontzag voor de sterke olifanten. 

Kleine Afrikaanse arenden landen in de boom naast ons. Er steken verderop weer olifanten over met een heel klein kalf, dat past nog onder zijn moeder. Omwille van de tijd eten we terwijl we rijden. 

Als we de Steenbokskeerkring passeren mogen we even uit de auto op eigen risico, maar we blijven liever binnen en maken een foto. Toen we naar het noorden trokken, zijn we de Keerkring gepasseerd in Namibië. We kunnen onmetelijk ver kijken. 

We blijven bezig met ons afstreeplijstje, er is van alles te zien: wrattenzwijnen, wildebeesten, zebra’s, een baobabboom.

 We gaan in kamp Mopani op zoek naar koffie en om de benen even te strekken bij 22°. Wat een prachtig uitzicht over een rivier hier! 

We gaan voor de laatste kilometers naar Phalaborwa en zijn helemaal verzadigd, zoveel dieren hebben we gezien. Als we over een smalle brug rijden zien we een grote groep nijlpaarden liggen in de verte aan de waterkant, omringd door kudus en lepelaars. Het is ver weg en het beste te zien met de verrekijker. Veel waterhyacint in het water hier. 

Na de brug zien we in een greppel opeens een gevlekte hyena met 2 welpen. We staan een poos te kijken en dan komt er nog een volwassen dier aan, wat geweldig is dit! 

We gaan het Krugerpark uit om bij de camping te komen. De coördinaten kloppen vandaag niet en we appen de deelnemers welke route ze moeten nemen.

We kunnen iedereen niet aanmelden bij de receptie. De medewerker daar zegt geen deelnemerslijst te hebben ontvangen. Dat is vreemd, alle andere campings hadden dat wel. Een lijst van ons krijgen wil hij ook niet. Nu moet iedereen langs de receptie om een kopie van paspoort of rijbewijs te laten maken. We appen het aan de deelnemers. 

Er is geen winkel op de camping, maar een kilometer verder in de straat is een grote Spar supermarkt, dat geven we ook door. Soms is er in het Krugerpark even bereik en we hopen dat de deelnemers alles op tijd lezen. De deelnemers genieten volop van het park, de eerste komen pas om 16.30 uur op de camping aan, vol verhalen over de gespotte dieren. Er zijn zelfs jagende leeuwen gezien, een zogende hyena, wilde honden en een luipaard. 

Als iedereen behalve het technische team binnen is, krijgen we een appje dat ze met twee lekke banden in het park staan en vragen of we ons reservewiel willen komen brengen. We reageren direct dat ze in de camper moeten blijven, dat we er direct aankomen en een ranger zullen bellen om mee te gaan. Dan komt er een appje waarin staat "grapje". Dit hadden we nog tegoed, maar wie houdt wie nou voor de gek?

Half zes gaat de wekker. Wake up! Een nieuwe dag in het Krugerpark... Een scharlaken wevervogeltje (knalrood koppie) lijkt bij ons naar binnen te willen. Hup, onder de douche en om half zeven op pad, samen met onze collega's.

We zijn niet de enigen die naar het park willen; groepen kinderen voor schoolreisjes staan ook klaar. We moeten ons paspoort laten zien, maar die hebben we niet bij ons. Imke rent terug naar de campsite die vlakbij is om ze op te halen, maar bij nader inzien blijkt het toch niet nodig...

Na 7 km, om 7.15 uur bij 15°, zien we het eerste dier in het park, een alleenstaande olifant die oversteekt.

Weer 7 km verder, om kwart voor acht, zien we twee olifanten die drinken.

Er staat ineens een paar schoenen op de weg, wat vraagtekens oproept. Vandaag gaan we voor het luipaard; dat willen we graag zien. Ondertussen bereiden we ons voor op het praatje bij het Happy Hour van vanavond.

Om 9 uur hebben we bedroevend weinig gezien. Wild spotten is geluk hebben...

Om half tien hebben we één auto gezien en geen dieren meer. We besluiten elders te gaan rijden en zien drie olifanten achter ons langs lopen.

Een kilometer verderop steken twee oude buffels de weg over in een slakkengang...

Bij een uitzichtpunt bij een meertje zien we een grote groep van 21 nijlpaarden met twee krokodillen aan de waterrand. Nu wordt het weer leuk, er wordt druk gefotografeerd. Een stuk verderop ligt een ontzettend grote krokodil.

Om 10 uur is het 22°. We strepen nog steeds dieren af in de gids van het Krugerpark. Mensen fotograferen vanuit hun open dak. Wij nemen een laatste zakje zand mee uit het Krugerpark.

Een grote groep wildebeesten staat aan de rivieroever en in de rivier.

Bij kamp Letaba gaan we koffie drinken aan de rand van een mooie waterhole. Hier pauzeren kinderen van de schoolreis en krijgen onderricht.

Om 13 uur gaan we weer op pad, een stukje langs de Mantambeni-rivier, waar nijlpaarden en krokodillen liggen. We treffen een olifant die van een boom eet en ook een groepje zebra’s.

Omwille van de tijd gaan we richting de camping.

Dan zien we opeens een zwarte ooievaar die langs het water loopt achter de bosjes, wat een fantastisch beest! In een boom zit een Afrikaanse zeearend, en er loopt een giraffe achter ons over de weg. Verderop scharrelen vijf nijlpaarden rond. Het zijn allemaal zoekplaatjes, maar wat een dag!

De laatste kilometers door het park zien we niets meer. We betalen de entree bij de uitgang voor deze dag en rijden door naar de winkel voor data, want die is helemaal op. We doen de laatste boodschappen én kopen twee prachtige taarten om onze 41e trouwdag met iedereen te vieren.

Om 18 uur is het laatste Happy Hour van deze reis. Er is taart en onder andere krokodillenpaté uit het Krugerpark, maketaanstukkies uit Kamieskroon en biltong uit Zuid-Afrika. Wat een gezelligheid weer!

We vertrekken om 8 uur richting de Panoramaroute.

We herschrijven de route en sturen die via de app naar de deelnemers, want er zijn geen richtingborden, wat het lastig maakt om de weg te vinden.

We rijden langs het Balule Natuurreservaat, waar hoge hekken met stroom omheen staan. Troepen apen lopen langs de weg en kunnen over de hoge hekken klimmen.

We zien een giraffe achter het hek staan en als we stoppen om een foto te maken, blijken er drie te staan. Net weer op weg, zien we een kudu die aan het eten is, en ook hier blijken er drie te zijn. Wat een leuke verrassing, we dachten dat we de dieren al achter ons hadden gelaten.

Onderweg tanken we diesel en daarna volgt een weg vol potholes, wat een drama. Een lange vrachtwagen met twee aanhangers probeert ons in te halen. Net als hij naast ons zit, komt zijn tegenligger gevaarlijk dichtbij. Remmen lukt niet meer en op het laatste moment schiet de tegemoetkomende personenauto de berm in... Pfffff.

Een lodge die "Elephant Rock" heet, heeft bij de poort olifanten van gaas en stenen neergezet. Hier begint het Blyde Olifants Conservancy, met een mooie uitkijkpost op de heuvel. Wij zigzaggen over de weg om de potholes zoveel mogelijk te vermijden. In anderhalf uur hebben we slechts 60 km afgelegd.

We zien geen olifanten, maar wel weer een giraffe. Het is een schitterende route langs de parken vol natuurschoon en bijzondere rotsformaties. Na het Lissataba-reservaat houden de potholes en hekken op en zien we koeien langs de glooiende weg.

Er is hier zoveel te fotograferen: een roofvogel op de weg, termietenheuvels, bomen die groen uitlopen (waarschijnlijk geholpen door de regen van de afgelopen dagen), cactussen, rotsen en een indrukwekkende bergketen die opdoemt in de wolken. Wow, wat is het hier mooi!

Ondertussen sturen we weer aanpassingen door over de route naar de deelnemers als we een felgroen gebied met citrusbomen inrijden. Het is hier druk in het grotere dorp Diphuti: taxibusjes vol mensen die boodschappen hebben gedaan, schoolkinderen in uniformen, de Olifantsrivier vol water en heel veel afval langs de straat. Ook zien we kraampjes vol sinaasappels, macadamianoten, souvenirs en avocado's. Volgens de borden langs de weg komen hier ook producten voor Albert Heijn vandaan.

We rijden over de Abel Erasmus-pas, die prachtige uitzichten biedt, met souvenirkraampjes, watervalletjes, de Strijdom-tunnel, apen, ongelooflijke kleurschakeringen, duizelingwekkende dieptes en mensen die hout sprokkelen in de bergen en met kruiwagens naar beneden komen.

Het is een drukke weg met toeristen, langzaam rijdende vrachtwagens en regulier verkeer.

Om half één zijn we bij de camping en al snel staan er twee campers achter ons bij de receptie.

We checken de groep in, helpen de deelnemers een plek te vinden op de camping, en leggen uit waar de uitkijkpunten zijn en welke wandelmogelijkheden er zijn in en rond de Blyde Canyon.

Een aantal deelnemers laat in de app weten dat ze de schitterende pas nog een keer willen rijden – wat een leuk idee!

Om drie uur is iedereen binnen en werken wij het verslag en de financiën bij.

Imke en Gerrit gaan naar het restaurant om de reservering voor het buffet van vanavond te bevestigen.

Deelnemers komen enthousiast terug van het bovenste uitzichtpunt en wij besluiten er toch nog snel even heen te rijden. Het is inderdaad geweldig! Wat een prachtige canyon! In de verte zien we de Three Rondawels.

De technische man werkt nog even door aan een bodemplaat die vandaag los is gegaan en zet piepende aircoleidingen vast.

Dan carpoolen we met de groep naar het restaurant op de berg bij de camping voor een heerlijk buffet in plaats van een Happy Hour op deze reisdag.

Het programma voor de laatste dagen wordt doorgenomen – en dat is nogal wat informatie! Morgen rijden we weer verder over de prachtige panoramaroute.

Vandaag de laatste malaria-preventiepillen ingenomen en 27 dagen zonder bijwerkingen doorstaan.

Apen struinen al vroeg over de camping, op zoek naar iets eetbaars, en het zwembad lijkt favoriet. De vogels laten ook al van zich horen, verder is het stil.

We vertrekken met zon en rijden direct op de Panoramaroute.

Het is een korte reisdag, maar er is ontzettend veel te zien onderweg, vooral gerelateerd aan de Blyde Canyon, zoals spectaculaire uitzichtspunten en nu bijna droge watervallen.

Het is vreemd dat onze data, en ook die van de deelnemers, als sneeuw voor de zon verdwenen is. Dat hebben we in Namibië en Botswana niet gehad.

Hier zien we veel aangeplante naaldbossen. We stoppen vaak om foto’s te maken, het is heerlijk weer en de planten ruiken lekker kruidig.

Bij Wonderuitsig kunnen we kilometers ver kijken. Via Gods Window, met een stukje oerbos, gaan we naar Graskop.

In Graskop maken we een koffiestop. Het is een toeristenplaats vol souvenirwinkels, cafés en macadamianotenverkopers. We kopen noten voor de deelnemers, leuk voor als ze aankomen op de camping!

20 kilometer verder slaan we af naar Pilgrim’s Rest, een oud goudzoekersplaatsje in westernstijl. We parkeren de camper op een rustige plek en gaan rondlopen. Het is volledig toeristisch, met veel souvenirverkopers die graag iets willen verkopen. Het is ook een openluchtmuseum, waarvoor je in sommige gebouwen een kaartje moet kopen. Er zijn bijvoorbeeld een hotel, een garage, een bankgebouw en restaurants. Er wordt nu geen goud meer gezocht omdat de rivier droogstaat.

Ook hier zijn notenverkopers, allemaal met dezelfde zakjes en noten. Als we zeggen dat we al noten hebben gekocht, vinden ze allemaal dat we er best nog meer kunnen kopen... tuurlijk.

Terug bij de camper zegt een oude man dat hij onze camper heeft gewassen en betaald wil worden. We geven hem wat geld, vooruit maar, maar het is een vreemde manier van doen. De camper is zo vies en bovendien erg hoog, echt schoonmaken lukt niet met een lap en een emmer water. We hebben hem helaas ook niet blij gemaakt, want hij vindt dat we te weinig hebben betaald...

In de groepsapp worden ondertussen allemaal mooie foto’s gedeeld. Er is zoveel te doen en te zien onderweg. Dat is ook te zien aan de foto’s – iedereen geniet!

We rijden langs de Maria Shires-waterval, waar nu weinig water naar beneden valt, en langs de Mac Mac Falls, met een betaalde picknickplek. Het landschap blijft betoverend en heel afwisselend.

Een eindje verderop zijn de Mac Mac-pools, waar je kunt zwemmen. Het is 29°, en dat is aantrekkelijk, maar we gaan toch naar de camping om een zieke deelnemer te ondersteunen.

Sabie is een gezellig dorp met winkeltjes, restaurants en souvenirs. We rijden direct naar de receptie en geven de juiste coördinaten door aan de deelnemers in de app.

Om 14 uur kunnen we iedereen in één keer aanmelden en nemen we het afscheidsdiner voor morgenavond door. 

Op de camping staan we dichtbij de rivier, waar het wemelt van de vogels.

Het is inmiddels heel heet geworden, dus we doen de sandalen en korte broek weer aan.

Om kwart voor drie komt de volgende deelnemer binnen. Er wordt een plek bij een kraan gekozen om morgen de camper af te kunnen spoelen.

Wanneer de deelnemers binnenkomen, krijgen ze het zakje noten en een leuke menukaart van het restaurant, met gerechten vertaald van Engels naar Zuid-Afrikaans. Zo is "crumbed chicken breast" bijvoorbeeld "hoenderborsie gekrummel".

De laatste deelnemers arriveren pas om 17.15 uur. Ze hebben hun dag goed besteed!

Wij koken nog één keer deze reis voor twee dagen. De macaroni blijkt ook in de waterkoker gaar te worden. Vandaag eten we macaroni en zijn we alvast klaar voor de restjesmaaltijd overmorgen!

Uitgeslapen tot 8 uur...... We zijn helemaal gewend aan vroeg opstaan. De ibissen op de camping schreeuwen als ze opvliegen. De bomen lijken nog groener dan gisteren, de lente barst los.

Vandaag is een inpak- en opruim-dag. De campers moeten schoon, van binnen en van buiten. Sommige deelnemers beginnen hier de dag mee. Anderen gaan er nog even op uit om Graskop te verkennen en de laatste souvenirs te kopen. Anderen laten de gasfles bij de receptie vullen.

Het is erg heet en de camper van buiten wassen is een geliefde koele bezigheid.

We sorteren kleding die we onderweg weg gaan geven en maken alle opbergvakjes in de cabine alvast leeg. Daarna wordt alles schoongemaakt in de camper, wat een zand. 

Ondertussen naar het restaurant gelopen om de maaltijd voor 's avonds door te spreken en we nemen de afscheidsspeech nog een keer door. 

De tassen met verlengsnoeren, stekkers enz. die voor de volgende reis bij de camper verhuurder blijven staan, worden netjes ingepakt en gedocumenteerd, zodat onze collega's goed van start kunnen gaan voor de volgende reis. 

Wij zijn als laatste aan de beurt om de camper te wassen en nemen de waterslang over van Gerrit, en daar komen we allemaal niet droog vanaf...

We gaan nog even douchen, leggen alles klaar voor tijdens de maaltijd en lopen om 7 uur gezamenlijk naar het restaurant. 

We starten met ons praatje, eten samen en de deelnemers krijgen allemaal een flesje zand (laagjes van diverse kleuren) als souvenir van ons. Het zand hebben we de hele reis op prachtige punten verzameld.

We vragen of ze het enquêteformulier bij thuiskomst willen invullen zodat Travelhome daar z'n voordeel mee kan doen. 

We bedanken onze collega's voor de fijne samenwerking en het vakmanschap dat er aan het licht is gekomen, daar heeft de groep veel aan gehad. Alle campers hebben de eindstreep gehaald!

We vertrekken om acht uur bij 14° en rijden de Panoramaroute weer op. Door Sabie heen waar het stadse leven al is opgestart.

We rijden direct de bergen in die hier in het teken staan van bosbouw. Een zwaar beladen vrachtauto komt met 10 km per uur de berg op.

Wat een ontzettende groene omgeving is dit. Er groeit hier zelfs gras in de bermen. Het uitzicht is adembenemend mooi. Maar waar je ook kijkt, er is bosbouw, nieuw aangeplante, volwassen bomen en afgebrande stukken land. Hoe is het ooit zo gekomen.

We rijden de Long Tom Pass op, een schilderachtige bergpas die spectaculaire uitzichten op de omliggende bergen en valleien biedt. De naam herinnert aan een van de laatste veldslagen in de tweede Boerenoorlog. De Engelse soldaten gaven aan de kanonnen de benaming Long Tom vanwege de enorme lange loop. Onderweg stond een replica van een van deze kanonnen.

Na het hoogste punt op 2150 meter is er veel akkerbouw. We blijven ons verbazen.

In Lydenburg treffen we een lange wegomlegging over een vreselijk slechte weg. Snel de deelnemers via de app bericht gegeven. Er zitten vanaf nu enorme potholes in de weg richting Verlorene Vallei natuur reservaat, het is een uitdaging zullen we maar zeggen.

We gaan weer de bergen in en rijden over de 2254 meter hoge Steenkamps bergpas. Gelukkig is de weg op sommige stukken beter. 

We komen terecht in een soort maanlandschap, maar met gsm verbinding.

We komen onderweg leuke namen tegen, zoals Tonteldoos, Gesukkel, Draaikraal, Wonderhiek, Welverdiend en veel namen die eindigen op Spruit zoals Potloodspruit, Modderspruit, Nelspruit en Bronkhorstspruit. 

Ook zien we namen die we in Nederland kennen zoals Middelburg, Hendrina, Nooitgedacht en zelfs Assen. Dat komt door de voortrekkers, die zich hier vanuit bijvoorbeeld Nederland vestigden en deze namen gaven.

Onderweg zien we toch nog weer dieren. Een groep apen, Dikdik's een Springbok en roofvogels... Èn veel wevers nesten. 

Als we stoppen kijken ons onverwacht vier giraffes aan die aan de andere kant van de weg achter een hek staan. Ze lijken net zo verbaasd te zijn als wij.

Er stopt een Pickup truck naast ons en de man die uitstapt vraagt of we misschien pech hebben. Hij vertelt dat dit hele gebied een game park is en van hem is. De dieren zoals leeuwen, olifanten, zebras, impala's en zelfs neushoorns zijn ook van hem.

Hij heeft een bedrijf en krijgt veel toeristen uit Amerika en Denemarken die komen jagen. Hij draagt een revolver aan zijn riem. Hij heeft ook een logde en restaurant voor zijn gasten. 

Als we even staan te praten staan er alweer deelnemers achter ons en rijden wij snel verder. 

In Globersdal staan vreselijk armoedige hutjes, zijn het winkeltjes of woningen? We willen onze kleding pakketten hier wel weggeven maar de eigenaar van de giraffes heeft ons gewaarschuwd om hier niet uit te stappen. Er loopt ook niemand langs de camper en dus rijden we door.

Twee kilometer verder gaan we naar een biltongdrogerij met verkoop. Buiten wordt gebarbecued en op vrijdag is er een dagschotel met"pap"/ polenta, salade, jus en vlees van de barbecue.

In een dorp verderop veel reuring; een hele grote kudde runderen die de weg over steekt, een campagne om aids te voorkomen, "wegwerkers" die midden op straat zand staan te vegen of te scheppen, blijken mannen te zijn die het langzaam langs rijdende verkeer vragen om eten of drinken. Hier zijn ook weer sinaasappelverkopers, grote netten vol en druiven plantages. Hier zijn paraplu's modern, waarschijnlijk om niet donkerder van tint te worden. Er zijn kramen met westerse kleding uit de Europese inzamel bakken. Daardoor zien de mensen er heel herkenbaar uit voor ons.

Wat is het mooi om mensen te kijken in hun dagelijkse doen vanuit de hoge camper. 

Vandaag is zo'n prachtige afwisselende dag waarop je alles zou willen fotograferen om het nooit meer te vergeten. We hebben geluk met de Jacaranda bomen die precies nu lila in bloei komen te staan, een plaatje.

We rijden langs diverse natuurreservaten vandaag. Hier kun je al een vakantie mee vullen. Helaas zijn de wegen erg verraderlijk vandaag. Ze lijken goed, we maken snelheid en dan opeens een hele diepe en grote pothole. Het is erg geconcentreerd rijden op deze manier bij 32°.

We rijden een gebied in met enorm veel landbouw, daardoor veel handel in stro en hooi, veel boerderijen met veeteelt èn biltongverkopers. 

Een paar kilometer lang links en rechts van de weg kleine gele termietenheuvels dicht bij elkaar.

Vlakbij Bronkhorstspruit ligt het Nan Hue Tempel complex waar we even langs rijden. Vreemd om dit in Zuid Afrika te zien, je waant je in China. 

Vlak voor de camping kopen we nog een fles water en brood voor de lunch morgen. 

Wanneer wij inchecken op de camping, staan er al twee campers met deelnemers achter ons. We gaan snel op een plek staan, pakken de snoeppot en kunnen de deelnemers ontvangen en info geven over onze laatste camping van deze reis. 

We leggen de drankjes in de koelkast, zetten tafels klaar en zorgen dat het "praatje" klaar is voor tijdens de "opmaak" maaltijd. We herbevestigen onze vlucht.

We zoeken nog steeds een geschikte plek om onze kledingpakketten weg te geven onderweg, maar we willen ook niemand beledigen. Op de camping hebben we ze uiteindelijk aan werkers gegeven die er heel erg blij mee waren en er best voor op de foto wilden.

Om 17.30 uur eten we samen van het restjesbuffet waar een hele stapel pannenkoeken voor gebakken is. Wat een geslaagde avond is het. We hebben de reis nog eens doorgenomen met elkaar en de deelnemers waren heel erg tevreden over alle avonturen die we samen hebben beleefd. 

We worden toegesproken en krijgen heel veel complimenten over onze begeleiding en krijgen een enveloppe met inhoud en een kaart met lieve woorden. Wat een leuke verrassing.

Heerlijk geslapen en met een geweldige blijk van waardering de dag begonnen van onze Travelhome begeleider Tabitha. Ze heeft genoten van het meelezen schrijft ze, heeft gezien hoe intensief het begeleiden van een reis is, en heeft daar waardering voor. Ze is blij dat de begeleide groepsreis voor hun een succes is geworden.

We pakken de koffers in, brengen de gelukkig ongebruikte, waarschuwingsformulieren langs bij de deelnemers en nemen het unster mee om de bagage te wegen, maar de meeste deelnemers weten dat er niet meer in de tassen zit dan bij vertrek. We sturen de gemaakte groepsfoto's waar om gevraagd is.

We doen de laatste afwas, maken een lunchpakket en we stellen een laatste pakketje samen voor de medewerkers van Bobo, zodat alle kastjes leeg zijn. 

Dan is het wachten tot het kwart over tien is en dan rijden we samen met onze collega's naar Kempton Park in Oost Johannesburg om de campers in te leveren. Onderweg tanken we de camper vol diesel en geven zo de laatste randen uit. De deelnemers vertrekken een half uur later, zodat wij de reis op kantoor door kunnen spreken.

We sturen een laatste locatie van de coördinaten naar de deelnemers want we komen niet uit bij Bobo.

We leveren de camper in en hebben 6714 km gereden deze grote Kalahari Ronde.

Al snel komen de deelnemers. We worden hartelijk onthaald met koffie en thee. Alle campers worden bekeken, de bagage gaat in de bus en tegen èèn uur worden we uitgezwaaid door het hele Bobo team. We vinden het allemaal vreemd om ons huisje voor zeven weken achter te laten. 

We rijden met de bus in een half uur naar Pretoria, Noord Johannesburg. 

De Engelssprekende gids vertelt over de vele officiële talen, waar binnenkort de gebarentaal aan wordt toegevoegd en dat alleen Pretoria de hoofdstad is. Pretoria is de Jacaranda-stad met 80.000 Jacarandabomen en die geven een schitterende paarse gloed. Ze staan op het punt om te gaan bloeien. We beginnen en eindigen met bloemen in Zuid-Afrika.

We gaan eerst naar het Voortrekkersmonument. Een imposant gebouw van 40x40 meter met een gigantische koepel er in waar we bovenop klimmen. Er is een overzicht van de voortrekkers en een mooie kunst collectie in de kelder. Duurde 12 jaar om te bouwen, bij de opening een miljoen mensen aanwezig.

In de bus af en toe een snoepje, blokje kaas of droge worst en we hebben de laatste fles water mee om flesjes te vullen. Het is erg warm en we hebben dichte schoenen en een lange broek aan. Dat was een lastige keuze, maar nu zijn er klaar voor de vlucht. 

We rijden naar Paul Kruger zijn huis, nu een museum. Hij was de president van een kwart van Zuid-Afrika. De kerk tegenover zijn huis waar hij preekte, mag nog steeds niet bezocht worden door zwarte mensen...

We gaan door naar Time Square. We kunnen in verband met de veiligheid niet uit de bus, maar foto's nemen vanuit de bus kan. Er is een standbeeld van Paul Kruger, de Nederlandse Bank, de rechtbank, en het parlementsgebouw. We rijden door wijken waar alleen maar zwarte mensen zijn.

Dan naar het Union building, het is helaas gesloten op zaterdag, maar foto's nemen gaat. Er staat een reusachtig standbeeld van Mandela voor.

Om 17.00 uur gaan we richting Kempton Palace. Een gok- en vermaakcentrum waar we gaan eten om 18.00 uur. We lopen eerst even door het casino, je kijkt je ogen uit.

Het afrekenen is een chaos, de gids die in de bus wacht blijkt twee drankjes te hebben besteld die wij moeten afrekenen. Vreemde praktijk, is berekend in zijn fooi.

Veel later dan gewenst rijden we naar het vliegveld. De bus brengt ons naar het vliegveld 10 minuten verderop. Alle bagage wordt uitgeladen en we lopen naar vertrekhal B.

We zijn snel door alle controles en wachten op boarden. Iedereen gaat zijn gang tot 22.00 uur. Dan nemen we officieel afscheid van elkaar; iedereen komt bij ons langs en sluit dan achter ons aan in de rij, dan gaat de rest langs en zo hebben we elkaar allemaal gehad. Eén deelnemer is geen velden of wegen te zien, gelukkig is hij uiteindelijk bij het boarden wel weer van de partij...

Best goed geslapen in het vliegtuig. Om half acht ging het licht aan en om acht uur ontbijt. Om 10 uur landen we op Schiphol, bagage halen, een praatje en zwaaien naar de deelnemers. Helaas rijden er geen treinen richting Assen en we hebben flinke vertraging. 

Uiteindelijk kunnen we gaan en rijden we langs de Oostvaardersplassen. Dat lijkt wel op een Nederlandse safari, met wilde paarden, lepelaars en runderen.

Onze collegas zwaaien we in Lelystad uit, en de meegereisde deelnemers in Zwolle. Wij missen daar de aansluiting door de storing en wachten drie kwartier op onze trein. Uiteindelijk worden we in Assen om 14.30 uur opgehaald. Ze hebben soep voor ons gekookt met lekkere broodjes, super!

Thuis eten we soep die voor ons klaar staat, kijken tv op de bank, vallen ondertussen in slaap en dan tuimelen we om half negen ons eigen lekkere bed in, heerlijk! We dromen van de prachtige reis en genieten van de gemaakte herinneringen!